Gdzie krakowianie robili dawniej zakupy [ZDJĘCIA ARCHIWALNE]

Damy przymierzają kapelusz w krakowskim sklepie. Zdjęcie z okresu  1939 - 1945

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Klienci przed witryną sklepu przy Rynku Głównym 31. Na budynku widoczny transparent z napisem reklamowym: Nasze zasady. Senzacja dla Krakowa. W najbliższym czasie otwieramy w lokalu tym Dom Towarowy Jednolitych Cen. Wielki wybór, sprzedaż systemem amerykańskim po cenach jednolitych. Najwyższy zysk. Obok tabliczka informacyjna: Alarmowy Aparat Pożarny, Rynek Główny 3.

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Na czym polegał ten sposób sprzedaży, wyjaśnia na forum nasz Czytelnik, Zbigniew Górecki:

Warto może wyjaśnić, co to była za sprzedaż systemem amerykańskim (używano także określenia: bazar amerykański). Otóż chodziło po prostu o zwykły (dla nas ;-) sklep samoobsługowy, w którym klienci sami brali towary z półek i płacili za nie w kasie przy wyjściu; na wzór pierwszych supermarketów, które w USA powstawały od II połowy lat 20. Wbrew bowiem pozorom i temu, co podpowiada pamięć powojennych pokoleń, popularne SAMy nie były w Polsce wynalazkiem PRL z lat sześćdziesiątych, ale popularność zaczęły sobie zdobywać już przed wojną (co prawda nie tyle w branży spożywczej, co w handlu tańszymi artykułami przemysłowymi). Ich rozwój zatrzymały jednak na dłuższy czas lata wojennego i powojennego niedoboru wszelkich towarów w handlu.

Widok obecny budynku:

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Wrzesień 1932. Kolejka przed budynkiem, w którym wkrótce będzie otwarty Dom Towarowy Jednolitych Cen. Rynek Główny 31 w Krakowie.

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Grudzień 1932. Sklep firmowy E. Wedel w Krakowie, przy Rynku Głównym (róg z ul. Św. Jana).

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Fot. Mateusz Skwarczek / Agencja Gazeta

Grudzień 1932. Wnętrze sklepu firmowego E. Wedel w Krakowie.

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

A oto, jak wygląda to wnętrze dzisiaj - po remoncie. Szczególnie warto zwrócić uwagę na posadzki i mozaiki. Więcej: Modernistyczny Wedel w Feniksie jak nowy

Fot. Mateusz Skwarczek / Agencja Gazeta

Fot. Mateusz Skwarczek / Agencja Gazeta

Grudzień 1932. Uczestnicy uroczystości poświęcenia nowego sklepu E. Wedel. Widoczni m.in.: dr Józef Jan Wedel, projektant wnętrza Leon Dębnicki, ks. infułat Józef Kuligowski.

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Czytelnik, Zbigniew Górecki, komentuje na forum:

Zdjęcie przedstawiająca poświęcenie sklepu Wedla przez katolickiego księdza jest o tyle zabawna, że Jan Józef Wedel, podobnie jak jego przodkowie, przybyli z Niemiec, był ewangelikiem (luteraninem); no ale czego to się w końcu nie robi dla dobrego PR ;-P

Wrzesień 1930. Sklep tytoniowy I. Kopcińskiego w Krakowie. Jak widać przychodziło się tu nie tylko po papierosy, lecz i po informacje

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Jest to najprawdopodobniej wylot ul. Siennej, przy murze klasztoru. Oto jak wygląda to miejsce dzisiaj:

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Maj 1934. Restauracja i sklep tytoniowy przy ul. Czarnowiejskiej w Krakowie. Jak głosi napis nad wejściem: Detaliczny handel wszelkich trunków z wyszynkiem. J. Bednarska

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Czerwiec 1938. Sklep Ignacego Sobolewskiego z tkaninami, obok pracownia krawiecka i (być może) jej pracownice

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Czytelnik, Zbigniew Górecki, pisze na forum:

Sklep Ignacego Sobolewskiego mieścił się przy ul. Grodzkiej 3, tam gdzie dzisiaj jest gruzińska restauracja. Firma była wówczas stara i markowa, bo założono ją jeszcze w roku 1883. Jakby ktoś się chciał do niej dodzwonić, to w okresie gdy robiono zdjęcie miała numer 146-42; acz wątpię żeby jakiś subiekt dziś już odebrał ;-)

Ul. Grodzka 3 obecnie:

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Witryna sklepu Roberta Mydlarskiego i Zbigniewa Brzozowskiego m.in. z kapeluszami. Zdjęcie z okresu 1930 - 1939

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Czytelnik, Zbigniew Górecki, pisze na forum:

Firma Mydlarski i Brzozowski również powstała jeszcze przed I wojną światową i znajdowała się przy ul. Szewskiej, pod ówczesnym nrem 4. Dziś jest to przebudowany niemal nie do poznania, najdalej wysunięty na zachód fragment posesji przy obecnej ul. Szewskiej 2, pomiędzy McDonaldem a restauracją Moliere. Sklep oferował nb. nie tylko kapelusze, ale też i m.in. konfekcję, galanterie, bieliznę dla płci obojga etc.

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Marzec 1935. Witryna sklepu Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej przy ul. Podwale. W lokalu był długo sklep papierniczy, obecnie jest biuro podróży

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Marzec 1935. Witryna sklepu Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej przy ul. Podwale, udekorowana z okazji imienin marszałka Józefa Piłsudskiego. Napis na witrynie: Zorganizowanym i Przygotowanym do obrony przeciw lotniczo - gazowej nic grozić nie będzie..

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Rok 1928. Sklep jubilerski Wiktora Czaplickiego w Krakowie - gabloty z wyrobami jubilerskimi w Sukiennicach.

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Wrzesień 1932. Bramy i witryny sklepów na ul. Floriańskiej w Krakowie. A. Skórczewski i Polakiewicz (ubrania, galanteria), Konrad Ściborowski, L. Manne... Poniższe reklamy z dawnej prasy wskazują adres pierwszego wymienionego sklepu - ul. Floriańska 13

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa

Biblioteka Cyfrowa - Regionalia Ziemi Łódzkiej

Wrzesień 1933. Dom bławatny Merkur w Katowicach. Firanki, jedwabie, bielizna damska... A na skrzyżowaniu policjant kierujący ruchem. Zdjęcie w zasobach NAC, błędnie opisano jako sklep w Krakowie - co odkrył Czytelnik (jego wpis poniżej).

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Czytelnik, Zbigniew Górecki, pisze na forum:

Tutaj niestety zarówno pracownicy NAC, jak i,  za nimi, redaktorzy dali plamę dość poważną: otóż zdjęcie przedstawiające Dom Bławatny Merkur i przylegający doń skład fabryczny bielskiej fabryki sukna Edwarda Zajączka zostało wykonane w Katowicach :-DDD Obie firmy w pierwszej połowie lat 30. miały tamże swoje siedziby w reprezentacyjnej kamienicy przy ul. 3 Maja 15 (po bankructwie tej pierwszej, druga przeniosła się kilka domów dalej, pod nr 5). Dziś dom wygląda nieco inaczej, ale zdjęcie przedwojenne nie pozostawia wątpliwości, że chodzi o tę samą kamienicę (spaliła się ona częściowo podczas walk w 1945 i po wojnie została odremontowana w nieco zmienionej formie).

Grudzień 1935. Sklep Jakuba Grossa (według napisu: Jakóba Grossa) z wyrobami z porcelany i szkła  w Krakowie. Po sąsiedzku: restauracja Pod Ratuszem

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Czytelnik, Zbigniew Górecki, pisze na forum:

Firma Jakób (jak najbardziej poprawnie wg ówczesnej pisowni :-) Gross jeszcze w pierwszej połowie lat 30. mieściła się przy Rynku Głównym 8. Mimo kryzysu, rozwijała się jednak bardzo prężnie, specjalizując się ? jako jedna z pierwszych w Polsce ? w antyimportowej polskiej porcelanie i fajansach, zyskując w ten sposób przewagę cenową nad konkurencją, co w latach kryzysu było posunięciem dobrze przemyślanym. Dzięki temu Gross szybko przeniósł się do pokazanego tu na zdjęciach nowego, większego lokalu przy Rynku Głównym 30 (tam gdzie dziś McDonald?s); oprócz tego posiadał jeszcze stałe ekspozycje reklamowe wyrobów na Dworcu Głównym i w Pasażu Bielaka.

Budynek na rogu Rynku Głównego i ul. Szewskiej:

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Grudzień 1935. Sklep Jakuba Grossa z wyrobami z porcelany i szkła w Krakowie.

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Grudzień 1935. Uroczystość otwarcia sklepu Jakuba Grossa w Krakowie z wyrobami z porcelany i szkła.  Uczestnicy uroczystości - w tym m.in. właściciel

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Grudzień 1935. Sklep Jakuba Grossa z wyrobami z porcelany i szkła w Krakowie.

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Grudzień 1935. Sklep z wyrobami z porcelany i szkła Jakuba Grossa w Krakowie

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Marzec 1941. Samoistny sklep tytoniowy Stanisława Kopcińskiego w Krakowie, przy ul. Siennej. Oferujący sprzedaż specjalnych wyrobów tytoniowych

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Czytelnik, Zbigniew Górecki, pisze na forum:

Owe tajemnicze specjalne wyroby tytoniowe to po prostu towar wyższej klasy (przed wojną były to papierosy Nil, Egipskie Specjalne, Triumf, Gabinetowe i Złota Pani) oraz pochodzący z importu (głównie cygara). Nie wolno było nim handlować sprzedawcom ulicznym ani w zwykłych kioskach, ale jedynie w wyspecjalizowanych sklepach tytoniowych, które musiały w tym celu wykupywać dodatkową koncesję od monopolu państwowego; najwyraźniej w czasie okupacji również...

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Sklep futrzarski A. Jachimskiego przy ul. Grodzkiej 16 w Krakowie. A obok zapewne pracownia haftów

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Widok obecny:

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Witryna sklepu z obrazami S. Schmausa w Krakowie. Obok pracownia futer

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Czytelnik, Zbigniew Górecki, pisze na forum:

Galeria i salon sprzedaży obrazów Salomon Schmausa mieściła się w latach 30. w kamienicy przy ul. Floriańskiej 25, której parter jest dzisiaj przebudowany prawie nie do poznania. Nie była to jakaś pokątna firma-efemeryda, ale odbiorca i zarazem przedstawiciel handlowy takich malarzy jak Axentowicz, Hofman, Weiss i innych ówczesnych tuzów. Niestety Schmaus, podobnie jak jego późniejszy wspólnik Immergluck, zostali później zamordowani przez Niemców... Jako ciekawostkę można dodać, że widniejąca wyżej na szyldzie firma Józefa Wekslera nie tylko sprzedawała renomowane wówczas płyty marki His Masters Voice, ale także produkowała na miejscu gramofony z importowanych mechanizmów, jak również sprzedawała płyty produkcji własnego studia (a raczej studyjka ;-) nagraniowego...

bc.wimbp.lodz.pl

Kamienica przy ul. Floriańskiej 25 obecnie:

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Wrzesień 1935. Witryna kolektury A. Wolańskiej na Rynku Głównym w Krakowie. Losy I klasy, wygrana 1 000 000

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Czytelnik, Zbigniew Górecki, pisze na forum:

Kolektury loteryjne A. Wolańska to nie była jakaś malutka lokalna firemka, ale ogólnopolska sieć, posiadająca swoje nowocześnie wyposażone przedstawicielstwa w centrach większych miast całej Polski. W Krakowie kolektura mieściła się przy Rynku Głównym 43, tam gdzie dzisiaj restauracja Pod Słońcem. Dla zainteresowanych: w 1933, konto bankowe PKO oddział w Krakowie nr 61160; może jeszcze coś tam zostało...

Kraków, Rynek Główny 43 dzisiaj:

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Wrzesień 1935. Chłopcy w mundurkach szkolnych przed witryną kolektury A. Wolańskiej na Rynku Głównym w Krakowie. Obok fryzjer

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Kwiecień 1936. Witryny sklepowe przy ul. Krakowskiej w Krakowie. Perfumeria w sieni, obok Raj dla dzieci. Po sąsiedzku piwiarnia, wabiąca klientów miodem Zagłoba. Wyżej na murze napisy hebrajskie

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Czytelnik, Zbigniew Górecki, pisze na forum:

Przejście podcieniem w kamienicy Krakowska 5 (i dalszych, w kierunku ul. Dietla), tam gdzie na przedwojennym zdjęciu widać funkcjonującą piwiarnię, przebili dopiero Niemcy w czasie okupacji; w ramach ' porządkowania miasta ' (w tym samym czasie przebito podobne przejścia dla pieszych m.in. przy Krakowskiej na drugim rogu Meiselsa i przy Grodzkiej na rogu z Poselską, tam gdzie dawniej był Fisher Pub).

Ul. Krakowska 5  i 7 (z dobudowanymi podcieniami):

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Kwiecień 1936. Witryny sklepowe przy ul. Krakowskiej w Krakowie. Widać m.in. człowieka z tablicami reklamowymi: Najtaniej sprzedaje i reperuje DYM

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Maj 1940. Witryna niemieckiej apteki w Krakowie

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Czytelnik, Zbigniew Górecki, pisze na forum:

Deutsche Apotheke mieściła się w czasie okupacji przy Pl. Dominikańskim; skądinąd na zdjęciu klasztor Dominikanów pięknie odbija się w witrynie...

Lipiec 1937. Zwijana żaluzja metalowa zabezpieczająca wejście i okna sklepowe (m.in. Księgarni Powszechnej).

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Budynek Feniksa (Rynek Główny 41) - obecnie w remoncie:

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Witryny sklepowe przy ul. Floriańskiej 6 i 8 w Krakowie. Z dwujęzyczną tabliczką - Ubiory męskie (Clothing House) Samuel Klein. Obok lokal Adolfa Edera, jeszcze dalej sklep miał niejaki Faber

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Czytelnik, Zbigniew Górecki, pisze na forum:

Tu akurat zmieniło się o tyle mało, że w miejscu, gdzie Clothing Hall Samuela Kleina sprzedawał wówczas ubiory męskie, obecnie, jak widać, outlet sprzedaje w promocji ' topy i t-shirty ' ; jakby nie patrzeć, też po angielsku ;-P Natomiast w miejscu firmy Adolfa Edera, który przed wojną handlował porcelaną i szkłem użytkowym dla zakładów gastronomicznych, mieści się dziś Bar Italiano. Ot, jakiś widać taki genius loci ;-)

Ul. Floriańska 6 i 8 dzisiaj:

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Lipiec 1935. Witryna księgarni D.E. Friedleina w Krakowie (rok założenia 1796). Książki szkolne, książki do nabożeństwa. Szkoda, że nie sposób odczytać tytułów

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Czytelnik, Zbigniew Górecki, pisze na forum:

Księgarnia i wydawnictwo Friedleina mieściły się wówczas już od prawie stu lat w tym samym miejscu ? w kamienicy przy Rynku Głównym 17, gdzie do dziś, jakby tytułem tradycji, działa Księgarnia Hetmańska. Friedleinowie, po przybyciu do Polski, wydali kilka pokoleń niezwykle zasłużonych dla naszej kultury księgarzy i wydawców, a nawet jednego prezydenta Krakowa

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

I jeszcze okładka broszury dotycząca Księgarni. Biblioteka Cyfrowa - Regionalia Ziemi Łódzkiej ( bc.wimbp.lodz.pl ):

Archiwum

Marzec 1934. Witryny sklepowe w Domu Weneckim na Rynku Głównym 11 w Krakowie. Na górze - skład dentystyczny Józef Leiblowicz, niżej m.in. jubiler

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Kamienica jest obecnie odnowiona, wygląda tak:

Fot. Dorota Gut / krakow.gazeta.pl

Lipiec 1937. Żaluzja drewniana z metalową sztabą zabezpieczająca wejście do sklepu z towarami żelaznymi. I nazwisko właścicielki: Rachela Strom

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Czytelnik, Zbigniew Górecki, pisze na forum:

Sklep żelazny Racheli Strom mieścił się w nieistniejącym już dziś budynku, w miejscu którego stoją wieżowce na rogu Szymanowskiego (mniej więcej tam gdzie dawny Pewex). Właścicielka zresztą nie dożyła jego zburzenia ? w marcu 1941, w wieku 47 lat, została wywieziona przez Niemców do Auschwitz, w wiadomym celu...

Listopad 1926. Budynek z biurami Spółki Handlowej Jajo w Krakowie.

Zdjęcie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Czytelnik, Zbigniew Górecki, pisze na forum:

Budynek - przedziwnie nazywany jajozbiornikiem (co po dzisiejszemu oznacza po prosu skup jajek) - należał do Związku Spółdzielni jajczarskich Jajo, działającego prężnie w początku lat 20. Charakterystyczny budynek mieszkalny proj. Wiktora Miarczyńskiego, położony obok, na rogu Łokietka i Friedleina, miał być nawet początkowo biurowcem Spółdzielni - ale wobec jej kłopotów finansowych, jeszcze przed ukończeniem został w 1925 sprzedany UJ i przebudowany na luksusowy apartamentowiec dla profesorów.

Zadanie przebudowy powierzono Ludwikowi Wojtyczce