Te pomniki powstały w 2017 roku. Kaczyński, "wyklęci", cielak i... wąs prezydenta

Ma dwa i pół metra wysokości, stoi plecami do stadionu i kopie piłkę prawą nogą - tak wygląda sylwetka Józefa Kałuży wykonana przez prof. Czesława Dźwigaja. W 73. rocznicę śmierci piłkarza przed stadionem Cracovii stanął jego pomnik. Oczywiście od strony ulicy Kałuży.

Józef Kałuża to legendarny piłkarz Cracovii. Cytat z "Przeglądu Sportowego" z 1926 roku: "To, co zdziałał dla sportu polskiego w ogóle, a krakowskiego w szczególności, nieprędko powtórzy kto inny".

Pomysł budowy pomnika w głowach członków rady seniorów Cracovii zrodził się już ponad dwa lata temu. Planowano, by monument został odsłonięty w 2016 r., na 120-lecie urodzin piłkarza i 110-lecie klubu. Nie udało się jednak zebrać potrzebnej kwoty, czyli ok. 140 tys. złotych.

JAKUB WŁODEK

Popiersie Hipokratesa, starożytnego greckiego lekarza nazywanego ojcem medycyny, stanęło w październiku na skwerze przed siedzibą Śląskiej Izby Lekarskiej w Katowicach.

Napis na pomniku głosi, że Hipokrates był "jednym z najwybitniejszych prekursorów współczesnej medycyny, twórcą szkoły głoszącej, że dobro chorego jest najwyższym prawem".

Ile kosztował? Na to pytanie katowickiej redakcji "Wyborczej" ŚIL nie chciała odpowiedzieć. Dopiero kiedy dziennik poinformował, że koszt to około 260 tys. zł, ŚIL zaczęła domagać się sprostowania. Podała wówczas, że "koszt wykonania projektu koncepcyjnego, graficznego oraz wykonanie i montaż pomnika zostały określone na kwotę 59 420 zł".

GRZEGORZ CELEJEWSKI

Pomnik zmarłego w marcu tekściarza został odsłonięty w połowie września. Wojciech Młynarski "przysiadł się" do Agnieszki Osieckiej na Wzgórzu Uniwersyteckim (jej pomnik stoi już tam od dłuższego czasu). Obok figur Młynarskiego i Osieckiej postawiono puste krzesełko, po to aby osoby odwiedzające wzgórze mogły się do nich dosiąść.

Odsłonięcia pomnika dokonał syn artysty Jan Młynarski: - Jestem niezwykle wzruszony i przepraszam za mój trzęsący się głos, ale jeszcze nie jestem w stanie mówić o ojcu w czasie przeszłym.

Chaczkar stanął na placu Kochanowskiego. Ormiański kamienny postument ma upamiętniać szczególne osoby lub wydarzenia. Pretekstem do postawienia tego było 700-lecie Lublina. Tego typu akcenty w przestrzeni ma jeszcze Elbląg, Gdańsk, Klebark Wielki i Wrocław.

Ormianie to jedna z dziewięciu ustawowo uznanych mniejszości narodowych w Polsce. Ich liczbę szacuje się na 40-80 tys. W tym roku przypada 650-lecie osadnictwa ormiańskiego w Polsce. W Lublinie swoją obecność zaznaczyli około XVI, czyli w okresie rozwoju jarmarków. Zajmowali się przede wszystkim handlem.

Stalowy postument, a na nim postać przypominająca biegnącego mężczyznę. Rzeźba ,,Ciężar niewłaściwy" stanęła przy Dworcu Łódź Fabryczna od strony al. Rodziny Poznańskich.

- Nazwa rzeźby odnosi się do fizyki, ciężar ściąga postać. A dlaczego niewłaściwy? Może chodzi o ciężkie ego niewłaściwe dla człowieka, pod którego ciężarem można się zapaść? To temat na granicy fizyki i psychologii - wyjaśnia Tomasz Górnicki, jeden z twórców konstrukcji.

TOMEK OGRODOWCZYK

Z inicjatywy dyrekcji Lasów Państwowych pomnik sanitariuszki Danuty Siedzikówny "Inki" stanął w miejscowości Gruszki (Nadleśnictwo Browsk; nieopodal Narewki na Białostocczyźnie), w pobliżu wsi w której się urodziła.

Zaprojektował go Marek Maślaniec z Krakowa. Natomiast projektantem cokołu pod pomnik, jego otoczenia i opiekunem artystycznym jest prof. Andrzej Strumiłło. Pomnik został odsłonięty z zachowaniem ceremoniału wojskowego.

Pomnik upamiętniający ofiary katastrofy rządowego samolotu Tu-154 stanął na placu za łódzką katedrą. Z inicjatywą budowy wyszła rok temu łódzka archidiecezja. Pomysł poparła rada miasta. Całość została sfinansowana z budżetu kościelnego. Pomnik odsłonił Jarosław Kaczyński.

To kamienne bloki z nazwiskami i stanowiskami pasażerów samolotu oraz napisem: "Oddali swe życie w służbie Rzeczypospolitej Polskiej. Smoleńsk 10 kwietnia 2010 roku". I płyta, a na niej cytat z Pisma Świętego: "Ja jestem Zmartwychwstaniem i Życiem. Kto we mnie wierzy, choćby i umarł, żyć będzie. Każdy, kto we mnie wierzy, nie umrze na wieki" i pytanie: "Wierzysz w to?". W tle jest drewniany krzyż.

TOMASZ STAŃCZAK

Sześcienna bryła rozłupana od środka przez wychodzącego z niej rotmistrza Witolda Pileckiego - tak wygląda odsłonięty w maju w Warszawie pomnik jednego z najdzielniejszych polskich żołnierzy II wojny światowej. Monument stanął na Żoliborzu, w al. Wojska Polskiego, kilkadziesiąt metrów od domu, w którym rotmistrz dał się aresztować Niemcom, by zostać wywiezionym do Auschwitz i tam organizować ruch oporu.

SŁAWOMIR KAMIŃSKI

"Pomnik" przedstawiający betonowe wąsy stanął obok klubu muzycznego Bohomass Lab przy ul. Kapitulnej w Kielcach. Odsłonił go w marcu Maksymilian Materna, właściciel lokalu. To zagorzały przeciwnik prezydenta Kielc Wojciecha Lubawskiego. Wspólnie z Arkadiuszem Stawickim, dzisiaj szefem stowarzyszenia Przyjazne Kielce, doprowadził w 2016 roku do referendum w sprawie odwołania Lubawskiego ze stanowiska. Jego wynik był nieważny, bo do w głosowaniu nie wzięła udziału wymagana liczba osób.

PAWEŁ MAŁECKI

Sporych rozmiarów podest z napisem "Nieznanemu Żołnierzowi 1914-1920. Przechodniu uchyl czoła ku czci bohatera poległego za Polskę", na nim płyta z orłem, po bokach dwa znicze z Krzyżem Walecznych oraz orderem Virtuti Militari. Oto nowy pomnik Nieznanego Żołnierza, który stanął w Lublinie.

Pomnik ma przypominać swoją pierwszą wersję z dwudziestolecia międzywojennego.

Nowy monument jest trzecią lubelską wersją Pomnika Nieznanego Żołnierza. Pierwszy, z 1925 roku, nie został zachowany. Druga jego odsłona, z 1962 roku, budziła kontrowersje m.in. wśród części kombatantów. Chodziło m.in. o to, że na jego płytach wymieniono tylko bitwy z okresu II wojny światowej. Właśnie z tego powodu miasto zdecydowało się zastąpić monument jego nową adaptacją, przypominającą tę z międzywojnia.

JAKUB ORZECHOWSKI

Stare Jatki to miejsce, gdzie od średniowiecza znajdowały się kramy mięsne - 24 po każdej stronie. Zlokalizowano je przy ul. Rzeźniczej - blisko rynku, w sąsiedztwie rzeźni miejskiej i blisko obór dla zwierząt przeznaczonych na ubój. Ławy z wyłożonym mięsem osłonięte były dającymi cień drewnianymi daszkami, na których umieszczono dodatkowe haki.

Kramy z czasem zostały nadbudowane i stały się także domami mieszkalnymi, ale tradycja handlu mięsem przetrwała niemal do końca Breslau. Jeszcze w 1939 roku pracowało tu dwóch mistrzów masarskich: Ernst Heide pod numerem 21 i Gustav Moese pod numerem 24.

Pomnik Ku Czci Zwierząt Rzeźnych zaczął tu rosnąć w 1997 roku. Jako pierwsze pojawiły się naturalnej wielkości figury gęsi, kozy, świni i prosiaka. W ubiegłym roku do stada figur zwierzęcych dołączył cielak.

TOMASZ PIETRZYK

Wykuta w szarym granicie postać kobieca z całunem w uniesionych dłoniach stanęła w parku przy Cmentarzu Powstańców Warszawy. Autor - młody artysta Łukasz Krupski - nazwał ją "Katedrą" lub "Pustą Pietą".

Inicjatywa ustawienia jej w tym miejscu i poświęcenia matkom, które straciły dzieci w czasie II wojny światowej, wyszła od Wandy Traczyk-Stawskiej, przewodniczącej społecznego komitetu opiekującego się nekropolią.

Rzeźbę odsłonił Mścisław Lurie, syn Wandy Lurie nazywanej "Warszawską Niobe". Jego matka 5 sierpnia 1944 r., pierwszego dnia masakry zgotowanej przez Niemców mieszkańcom Woli, straciła troje dzieci. Zostały rozstrzelane razem z nią w masowej egzekucji. Ona cudem przeżyła i 15 dni później urodziła Mścisława. Jej starsze dzieci leżą na Cmentarzu Powstańców Warszawy wśród 104 tys. pochowanych tu mieszkańców stolicy.