Przy wejściu na cmentarz Remu - żydowscy chłopcy zbierający pieniądze do skarbonek i misy. Rozbawieni, figlarni - takich ich uwiecznił fotoreporter. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe. Maj 1931.
Dzień rabina Remu w Krakowie (Światowid, 1931, nr 20). Autor Ludwik Tomanek opisywał:
Było to w początkach wieku XVI-go w sklepie bławatnym, przy ulicy, która nosiła wówczas niemiecką nazwę Brejtegasse na Kaźmierzu (dziś ul. Szeroka). Do sklepu weszło pod wieczór w piątek kilku chrześcijan, pragnąc kupić materje. Sklep był dobrze zaopatrzony, klienci bogaci, wybierali, przeglądali, dyskutowali z sobą, nie spieszyło się im widocznie. W końcu wybrali kilkanaście sztuk drogiej materji i poczęli się targować z kupcem o cenę. Nagle Żyd spojrzał na zegar. Była właśnie godzina szabasowa. Sługa świątyni wołał już swoje 'In die Schul aran' (do szkoły). Żyd zabrał towar z lady, ułożył je na półce i oświadczył, że targu niema. Zaczął się szabas i pobożny kupiec wolał stracić gruby zarobek, aniżeli przekroczyć przepisy religijne.
Dowiedział się o tym fakcie ówczesny rabin, mądry i proroczym duchem przejęty mąż. Oświadczył kupcowi co następuje: - Za to, żeś się okazał takim cnotliwym, żona twoja urodzi dziecko, które sławą napełni świat cały.
Dzieckiem tym był Mojżesz Isserles, zwany w skrócie popularnie Remu. Szybko rósł on w mądrość pod kierunkiem uczonych nauczycieli wyższej szkoły talmudycznej zwanej jeszibą i już jako młody człowiek począł zadziwiać wszystkich umiejętnością rozstrząsań talmudycznych. Niebawem sam został rektorem Jesziby, która pod jego kierownictwem rozkwitała do tego stopnia, iż na studja talmudyczne zjeżdżali się żydzi, nie tylko z całej Polski, ale z Czech, Niemiec i Węgier. Z pod jego pióra wychodziły dzieła pełne spekulacji filozoficznej, natchnionej duchem Mojżesza Majmonidesa, które dzisiaj jeszcze są z czcią czytane przez wszystkich wschodnich żydów.
Pisanie kartek (kwitów) z prośbami. Kartki te wtykane były potem w szczeliny grobowca. Cmentarz Remuh w Krakowie, maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe.
Dzień rabina Remu w Krakowie (Światowid, 1931, nr 20). Ludwik Tomanek pisał:
Na nagrobku jego, który dzisiaj zachował się na starym cmentarzu żydowskim przy ul. Szerokiej, widnieje napis hebrajski: 'Od Mojżesza do Mojżesza nie było drugiego, jako ten Mojżesz'. T. zn., że Mojżesz Isserles był największym człowiekiem po biblijnym Mojżeszu, oraz po Mojżeszu Majmonidesie. Wschodnia ta przesada zawiera w sobie dużą dozę prawdy. Mojżesz Isserles jest istotnie najwybitniejszym uczonym talmudycznym, jakiego wydała Polska.
Życie jego zostało ubrane później w legendy, które świadczą o jego wielkiej popularności. Jedną legendę zacytowaliśmy na wstępie, druga jest następująca: Pewnego razu odbywało się na ul. Szerokiej weselisko żydowskie. Podochoceni goście nie mając miejsca do pląsów w małych izbach mieszkalnych, postanowili pohasać sobie pod gołem niebem. Naprzeciw był właśnie mały cmentarzyk żydowski i tam nierozważni goście poczęli się bawić. Na to przyszedł Isserles. Surowym głosem wezwał ich do opuszczenia miejsca świętego, ale tańczący nie słuchali go. Wówczas Remu, uniesiony strasznym gniewem, rzucił na nich klątwę. W tej chwili ziemia się rozstąpiła i wszyscy bezbożnicy zapadli się. Cmentarz ten od tego czasu już nie służył do celów grzebania zwłok. Założono nowy, a tamten do dziś dnia nietknięty i służy jako ostrzeżenie dla bezbożników.
cdn.
Cmentarz Remu - ludzie modlący się przy grobach. Maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Rok rocznie zjeżdżają się na grób świątobliwego talmudysty zwanego też rabinem (...), tłumy chasydów z Polski i krajów okolicznych. Stary cmentarz przepełnia się wówczas głośnemi modlitwami i płaczem. Każdy przedkłada świętemu swoją prośbę, wypisaną na karteczce, zwaną kwitl (kwitek), którą wtyka w szczeliny grobowca. Kwitków tych już można oglądać całe stosy. Ponieważ do grobowca Remu trudno się docisnąć, mniej wytrwali żydzi wtykają takie kwitki do grobowców innych pochowanych na cmentarzu rabinów. Równocześnie jako znak pobytu przy danym grobowcu każdy wyrywa garść trawy i rzuca na płytę grobową. (...)
Każdy z przybyszów odwiedza też małą świątyńkę zbudowaną jeszcze przez ojca Remu, która jest jednym z najciekawszych zabytków żydowskiego Krakowa.
Cmentarz Remu - tłum przy grobie rabina. Maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Cmentarz Remu, maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Cmentarz Remu, modlitwy u grobu rabina. Maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Stoiska stowarzyszeń żydowskich przed wejściem na cmentarz Remu w Krakowie. Maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Żydzi odwiedzający cmentarz Remu - tłum przy wejściu. Maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Przed wejściem na cmentarz Remu. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Cmentarz Remu - modlitwa, maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Cmentarz Remu: pisanie kartek z prośbami. Maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Cmentarz Remu - żydowscy chłopcy modlący się przy grobach. Maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Cmentarz Remu, maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Cmentarz Remu. Maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Cmentarz Remu. Maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Dary dla biednych przed cmentarzem Remu. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Żebracy przed wejściem na cmentarz Remu. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Żebracy czekają na datki przy wejściu do synagogi i cmentarza Remu. Maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Cmentarz Remu oraz sąsiadująca z nim synagoga. Maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Cmentarz Remu - stanowisko reporterskie podczas święta. Maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Krakowski Kazimierz - w tle ul. Szeroka. Maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Krakowski Kazimierz - kramy na ul. Szerokiej, w dali Stara Synagoga. Maj 1931. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze