Przed rokiem podliczyliśmy, ile nowych mieszkań powstaje nad Wisłą - łącznie ponad 1,5 tys. tylko na odcinku od mostu Zwierzynieckiego do mostu Kotlarskiego. W tym czasie ruszyły kolejne, idące w setki lokali inwestycje, m.in. na Dębnikach. Artykuł zatytułowaliśmy "Drogie okna", bo widok na Wisłę stał się w Krakowie luksusem. Średnie ceny apartamentów w poszczególnych kompleksach wahały się od 8 do nawet 20 tys. zł za metr kwadratowy. Miejscy aktywiści drwili, że nie na tym polega "odwrócenie miasta do rzeki", a widok na nią w praktyce zawłaszczają deweloperzy.
Zmiany nad Wisłą od lat szły opornie, brakowało miejsc do odpoczynku, z których mogliby korzystać wszyscy krakowianie. Szybkie i rewolucyjne zmiany nie były możliwe m.in. ze względu na wymagania konserwatora zabytków, który jest odpowiedzialny za stan bulwarów. Do wyjątków należały restauracje na barkach, ale i te wzbudzały kontrowersje swoim wyglądem (zwłaszcza pod Wawelem).
Impulsem do zmian było otwarcie kładki Bernatka, bez której krakowianie nie wyobrażają sobie dziś spacerów. Urosła do rangi symbolu i stała się elementem miastotwórczym - po obu jej brzegach: na Kazimierzu i w Podgórzu prawie natychmiast otworzyły się bary i restauracje, ożywiając tę część Krakowa.
Fot. Michał Łepecki / Agencja Gazeta
Kolejny przełom przyszedł dwa lata później. Dr Paweł Kubicki, socjolog miasta z Uniwersytetu Jagiellońskiego, wspomina ulubioną anegdotę: - Kiedy otworzyło się Forum Przestrzenie, studenci powiedzieli mi na zajęciach: "Wreszcie mamy jakąś warszawską knajpę w mieście". To było zupełne odwrócenie trendów. Dla mojego pokolenia "warszawska knajpa" była synonimem bezguścia, to Kraków kreował trendy kawiarniane.
Rok 2017 znów może okazać się przełomowym. Miejskie jednostki - Zarząd Infrastruktury Sportowej i Zarząd Zieleni Miejskiej - otworzyły bowiem dwie publiczne plaże. Przybyło lub przybędzie też kilka mniej typowych miejsc, gdzie można zjeść, napić się kawy, poleżakować, a nawet uczestniczyć w życiu kulturalnym. Albo po prostu nacieszyć się widokiem (lepszym lub gorszym) na Wisłę. Zrobiliśmy przegląd krakowskich miejsc do leżakowania i tzw. plażingu.
Na otwarcie plaży na Grzegórzkach w połowie lipca przyszły tłumy (jej koszt to około 200 tys. zł). Grał DJ, zajechały food trucki, dzieci strzelały z łuków i grały w bule. Dorośli spoglądali na nie, huśtając się na różowych huśtawkach, albo leżakowali, leniwie przesypując piasek między palcami. Dla niektórych mieszkańców była to pierwsza wizyta w tej części miasta.
Przez chwilę wydawać się mogło, że w Krakowie otwarto kawałek Berlina znad Sprewy, a przynajmniej nadzieje na takie skojarzenia mieli pracownicy ZZM. Na weekendowym otwarciu z pompą się nie skończyło. Przy plaży stoi oszklony pawilon, w którym można pożyczyć akcesoria do gier i zabawy. ZZM codziennie stara się animować rozrywki.
- Plaża będzie czynna do końca sierpnia, a jeśli pogoda dopisze, to może nawet do połowy września - zapowiada Piotr Kempf, dyrektor ZZM.
Nie przypadkiem ZZM właśnie w tym miejscu ją wykonał. W ten sposób właśnie chciał ominąć jurysdykcję konserwatora zabytków, który mógłby mieć zastrzeżenia do koncepcji. Trzeba też przypomnieć, że kilka lat temu w tym samym miejscu działała podobna inicjatywa - Przystań Na Chwilę.
Mocne strony:
- piasek na plaży,
- wieczorem teren doświetlony jest lampkami,
- blisko jest przystanek tramwaju wodnego - dodatkowa atrakcja,
- huśtawki, hamaki i leżaki.
Słabe strony:
- widok na zrujnowaną stację Żeglugi Krakowskiej (hipsterzy mogą uznać za plus),
- niezauważalna liczba stojaków rowerowych,
- dobiegający huk z budowy apartamentowca, który wyrasta tuż za koroną wałów,
- nie napijemy się tu alkoholu.
Podobnie jak ZZM wymogi konserwatorskie ominął ZIS, który otworzył plażę w rejonie mostu Zwierzynieckiego. Projekt "sportowców" jest realizowany we współpracy z Kolejowym Klubem Wodnym. - Koszt prac wyniesie około 154 tys. zł, w to wliczona jest rewitalizacja tego terenu. Wszystko zależy od pogody, ale planujemy, by plaża działała sezonowo od 1 maja do 30 września. W tym roku otworzyliśmy ją nieco później, bo w drugiej połowie lipca - informuje Jerzy Sasorski, rzecznik ZIS.
Do plaży można dojechać rowerem, samochodem albo autobusem. Znajduje się na malowniczej trasie poprowadzonej koroną wałów w kierunku Przegorzał i Tyńca. Można więc połączyć opalanie na piasku albo pomoście z wycieczką rowerową.
Mocne strony:
- piasek na plaży,
- cisza i widok na dzikie brzegi Wisły,
- możliwość wypożyczenia kajaka,
- boisko do koszykówki,
- dużo stojaków rowerowych.
Słabe strony:
- jedynym sklepem w okolicy jest stacja benzynowa (w sąsiedztwie jest jeszcze hotel, gdzie ceny są. hotelowe),
- plaża otoczona jest ogrodzeniem, na którym wiszą banery ZIS,
- po sąsiedzku operuje skup złomu,
- nie napijemy się tu alkoholu.
Od uroczystego otwarcia Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora - Cricoteki w Starym Podgórzu we wrześniu miną trzy lata. Kawiarnia na IV piętrze, do której wjeżdża się windą, nie cieszyła się jednak popularnością. Postanowiła to zmienić Joanna Falkowska, mieszkająca w Krakowie aktorka teatralna, zapalona motocyklistka. Lokal wydzierżawiła od Cricoteki w październiku.
Co ma w planach? Jeszcze w te wakacje na parterze uruchomi bar. - Kiedy powieje wiatr znad rzeki, przez chwilę można się poczuć jak nad morzem, taka orzeźwiająca bryza. - chwali Falkowska. Na tarasie będzie można usiąść przy stolikach albo na leżakach. Falkowska chce organizować kino w plenerze i kursy tanga przy świecach.
- Wszystko, co sprzedajemy w Crico Café, staramy się robić sami. Menu mamy w formacie breakfast-lunch, to znaczy że przez cały dzień można zjeść coś śniadaniowego albo przekąsić coś w sam raz do wina - wymienia aktorka, która właśnie robi kurs na motorówkę. W przyszłości marzy jej się, by z Tyńca, gdzie mieszka, dopływać nią do pracy.
Mocne strony:
- widok z kawiarni zapiera dech, jak na dłoni widać z niej wszystkie ważne zabytki Krakowa (bez tych w Podgórzu),
- sąsiedztwo jednej z najważniejszych instytucji kulturalnych w mieście - Cricoteki,
- bardzo duża liczba stojaków rowerowych,
- duży wybór alkoholi.
Słabe strony:
- siedzącym w kawiarni może dokuczać mocno podkręcona klimatyzacja,
- nie poleżymy na trawie, bo budynek stoi za koroną wałów,
- niewiele rozrywek dla dzieci.
Forum Przestrzenie krakowianom przedstawiać chyba nie trzeba. Lokal jest dobrze znany zwłaszcza młodym pokoleniom. Od kiedy został otwarty, pełni funkcję nie tylko gastronomiczną, ale też kulturalną. W dawnym budynku kasyna hotelowego organizowane były: wernisaże, wystawy fotografii, pokazy mody, targi z jedzeniem. Wpisał się na stałe w krajobraz Krakowa. Forum Przestrzenie to dziś instytucja, której właściciele zamierzają otworzyć kolejny lokal (delikatesy) w samym sercu Kazimierza - w zabytkowym Okrąglaku przy pl. Nowym.
- Na Wisłę otworzyliśmy się w kwietniu 2013 r. Co roku udostępniamy przestrzeń różnym inicjatywom, robimy to też społecznie. Gościliśmy m.in. festiwal Unsound czy Najedzeni Fest, ale robimy też własne przedsięwzięcia kulturalne - podsumowuje Artur Michałowski, jeden z właścicieli Forum Przestrzenie.
Mocne strony:
- sezonowe galerie, wystawy i muzyka grana na żywo,
- duży wybór alkoholi,
- widok na Wawel i kościół Na Skałce,
- łatwy dojazd komunikacją miejską.
Słabe strony:
- największa w Polsce reklama wisząca nad głowami, na rozsypującym się dawnym hotelu Forum,
- sezonowe wesołe miasteczko (dzieci mogą uznać to za zasadniczy plus).
Kiedy w Krakowie obradowali w tym roku delegaci komitetu UNESCO, na bulwarze Kurlandzkim otwarty został Ogród Nadziei, u wylotu al. Daszyńskiego. Miejsce powstało dzięki inicjatywie Hedvy Ser - francuskiej malarki i rzeźbiarki o polsko-żydowskich korzeniach, uhonorowanej tytułem Artystki UNESCO na rzecz Pokoju. W ogrodzie stanęły cztery rzeźby z brązu nawiązujące do myśli kabalistycznej. Mają symbolizować interpretację losów społeczności żydowskiej w Polsce. W otwarciu ogrodu uczestniczyła m.in. dyrektor generalna UNESCO Irina Bokova.
Nieopodal ogrodu kilka miesięcy wcześniej Zarząd Zieleni Miejskiej na własną rękę zaczął ożywiać tę przestrzeń. Najpierw pracownicy ZZM postawili hotel dla owadów z kilkoma meblami miejskimi, a następnie wysiali wokół łąkę kwietną. Jakie owady pomieszkują w takich "budowlach"? Bzygi, biedronki, skorki, motyle, chrząszcze, trzmiele, osy czy murarki ogrodowe.
Mocne strony:
- możliwość podziwiania nietypowych rzeźb i nietypowych owadów (o ile te ostatnie zamieszkały już w hotelu),
- historyczny charakter miejsca UNESCO,
- bliskość galerii handlowej z dużym zapleczem gastronomicznym (niektórzy mogą uznać za minus).
Słabe strony:
- najbliższym sklepem (nie licząc galerii) jest stacja benzynowa,
- huk przejeżdżających nieopodal pociągów oraz samochodów na ruchliwej drodze,
- widok na powstające na Zabłociu apartamenty,
- brak toalety.
O tym, że przy barkach można wykreować przyjazną przestrzeń do leżakowania, krakowianie przekonali się podczas tegorocznej edycji Festiwalu Kultury Żydowskiej, kiedy w rejonie kładki Bernatka zostały tymczasowo zamocowane ławki, leżaki i parawany. Przez kilka dni były one dosłownie oblegane przez klientów m.in. właśnie barek, którzy przechodzili z bulwarów na łodzie i z powrotem ze szklankami i kufelkami.
Krakowskie barki to jednak temat rzeka. Wśród kilkunastu, które stoją zacumowane przy bulwarach, można zrobić pełen przegląd historyczny. Jest zabytkowa barka sprowadzona z zagranicy. Jest też stara, dosztukowana łajba przykrywana plastikowym brezentem. Zjeść i napić można się też na drogiej, siermiężnie wyprodukowanej, dwupoziomowej łodzi.
Kilka z barek cumowało już w czasach PRL i dotąd niewiele się na nich zmieniło. Właściciele innych starali się dostosować ofertę do klientów: zamontowali ekrany LCD i klimatyzację. Na barkach często odbywają się uroczystości rodzinne: chrzciny, komunie czy wesela.
Dla armatorów władze Krakowa starają się rozbudowywać infrastrukturę. W ubiegłym roku na zlecenie Zarządu Infrastruktury Sportowej w bulwary wbitych zostało 17 grubych pali cumowniczych (koszt inwestycji to 855 tys. zł). To przy nich bezpiecznie zacumują barki, w razie gdyby przyszła wielka woda. O zbudowanie pali zabiegali członkowie Stowarzyszenia Armatorów i Inwestorów Dorzecza Górnej Wisły. Ale na tym ich plany się nie kończą. Namawiają władze miasta do inwestycji z jeszcze większym rozmachem - budowy mariny na Zabłociu. Na razie trwają prace nad zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla tej części miasta. Armatorzy chcą, by planiści uwzględnili ich postulat.
Mocne strony:
- każda barka jest inna, każda ma swój "klimat", z każdej jest widok na inną część miasta,
- większość łodzi ma duże, wygodne zaplecze gastronomiczne i bar z alkoholami,
- każda barka jest wyposażona w toaletę.
Słabe strony:
- duże imprezy na barkach mogą być nie do zniesienia dla klientów "z ulicy" i spacerowiczów,
- większość barek nie ma stojaków rowerowych (a przecież wszystkie zacumowane są wzdłuż ścieżki rowerowej).
W kolejnych latach jest szansa, że miasto jeszcze bardziej otworzy się na rzekę, zwłaszcza po wschodniej stronie Krakowa. Na Grzegórzkach powstanie nowy kampus Akademii Muzycznej oraz park z Centrum Muzyki.
Po stronie Zabłocia już trwają prace nad zagospodarowaniem zielonego terenu pod park Stacja Wisła z pawilonem, dla którego ZZM będzie szukał operatora. Zabłocianie będą się cieszyć z otwarcia parku prawdopodobnie już pod koniec tego roku albo na początku następnego. Jeden i drugi teren bardzo się zmieni i będzie pełnił nowe funkcje dla mieszkańców Krakowa. Dziś nie sposób jeszcze wymieniać ich mocnych lub słabych stron.
Inwestycją, która w przyszłości może dodatkowo ożywić bulwary wiślane, będzie budowa kładki łączącej Kazimierz z Ludwinowem. Władze Krakowa planują otwarcie na 2019 r., w Wieloletniej Prognozie Finansowej miasta zarezerwowano na ten cel ponad 44 mln zł.
Co nad Wisłą się nie udało? Należy wymienić jedno miejsce, za które Kraków powinien się wstydzić. Mowa o pawilonach pierwszej plaży - w rejonie dawnego hotelu Forum. Zarówno budyneczki, jak i huśtawki od wielu miesięcy pozostają zagrodzone metalowym płotem. Zarastają, bo nikt z nich nie może korzystać.
Powodem jest spór operatora plaży z miastem. Urzędnicy kazali mu rozebrać budynki, a kiedy ten nie dotrzymał terminu, rozpoczęli egzekucję i naliczanie opłat. Sprawa trafiła do sądu. W styczniu miasto wygrało z dawnym operatorem plaży, ale ten odwołał się od decyzji wojewódzkiego sądu administracyjnego. Teraz spór rozpatrzy Naczelny Sąd Administracyjny. Dokumenty zostały złożone na początku marca. Na razie jednak nie wiadomo, kiedy sąd zajmie się przypadkiem krakowskiej plaży.
Złośliwi powiedzą też, że za sukces władz Krakowa w ożywianiu rzeki trudno uznać uruchomienie tramwaju wodnego, który cieszy się raczej umiarkowaną popularnością. Sezon tramwaju wodnego trwa od maja do września, ale tegoroczną inaugurację rejsów opóźniły złe warunki atmosferyczne i wysoki poziom Wisły.
ŁUKASZ KRAJEWSKI
Ceny biletów, w porównaniu do poprzednich lat, pozostały bez zmian, podobnie jak rozkład rejsów. Na trasie miejskiej (Galeria Kazimierz - Salwator lub Salwator - Galeria Kazimierz) bilet normalny kosztuje 10 zł, a ulgowy 8 zł. Natomiast na trasie Kraków - Tyniec lub Tyniec - Kraków odpowiednio 30 i 25 zł. Rozkład dostępny jest na stronie internetowej www.tramwajwodny.net.pl.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze