Mappa Pomnika Kościuszki na Górze Świętej Bronisławy na Zwierzyńcu przy Krakowie z należącemi do tegoż grontami, 1932 r. Archiwum Narodowe w Krakowie, Wolne Miasto Kraków, sygn. WMK Okr 22.
Jak pisał Konrad Myślik we wprowadzeniu:
Kopiec Tadeusza Kościuszki w Krakowie. W Krakowie? Do Stołeczno-Królewskiego miasta przyłączony został wraz z katastralną dzielnicą XIII Zwierzyniec. Stało się to sto pięć - i pół - roku temu. Pan Cesarz, o którego mniemanej miłości do Galicji i Krakowa napisano wiele pięknych kłamstw, podpisał był 1 kwietnia 1910 r. uchwałę Sejmu Krajowego przyłączającą Zwierzyniec (między innymi...) do Krakowa. A wraz ze Zwierzyńcem i Kopiec, okolony już wtedy fortyfikacjami. Forteca, a dokładnie Fort Kościuszko, był dla kopca i przekleństwem (brak dostępu) dla patriotów niejednokrotnie podróżujących z daleka, i błogosławieństwem (jest do dziś) bo - dzięki murowanemu tamburowi wokół Kopca - jego dość labilna konstrukcja jest znacznie wzmocniona.
Kopiec pełni w swej teraźniejszości aż trzy ważne role, niesłabnące. Po pierwsze jest pomnikiem jednego z największych polskich demokratów o międzynarodowym doświadczeniu, wybitnego patrioty i inżyniera, któremu (o czym w Polsce rzadziej się pamięta) Stany Zjednoczone Ameryki zawdzięczają utrzymanie niepodległości w walce z Metropolią. To dlatego na stojący samotnie pomnik Naczelnika, wielkiego Polaka z Mereczowszczyzny, patrzą pokolenia studentów i absolwentów jednej z najznakomitszych szkół wojskowych świata: Akademii Wojskowej Stanów Zjednoczonych w West Point. Tym samym jest Kopiec ambasadorem Stolicy Narodowej Pamięci Polaków, jaką jest Kraków .
Po drugie, jest Kopiec Kościuszki jednym z najznakomitszych punktów widokowych w Polsce. Kto był - ten wie dlaczego. Kto nie był - ten niech prędko pójdzie. Lornetka też się przyda. Po trzecie nareszcie - jest fort Kościuszko okalający Kopiec jest wybitnym dziełem architectura militaris i jednym z czterech najstarszych dzieł Twierdzy Kraków.
Plan fortu Kościuszko, 1911 r. Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum planów Budownictwa Miejskiego w Krakowie, sygn. ABM Kopiec Kościuszki f 418.
Litografia Bogusza Zygmunta Stęczyńskiego pt. Mogiła Kościuszki od zachodu, 1851 r. Na powiększeniu widać, że już wówczas były kłopoty z osuwającą się ziemią (świadczą o tym wyraźnie zaznaczone rysy i pęknięcia na powierzchni Kopca). Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ikonograficzny, sygn. B-IV-14.
Akwarela Rafała Hadziewicza, 1855 r. Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ikonograficzny, sygn. B-II-31.
Kopiec Kościuszki. Autor fotografii nieznany, 1917 r. Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotograficzny, sygn. A-IV-450.
Droga do Kopca Kościuszki. Fot. Stanisław Kolowiec, 1935 r. Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotograficzny, sygn. A-III-1199.
Fotografia wykonana przez pluton fotograficzny 2. Pułku Lotniczego z wysokości 500 metrów nad terenem, 16 V 1922, godz. 10.Archiwum Narodowe w Krakowie, Komitet Pomnika Tadeusza Kościuszki w Krakowie, sygn. KPK 50.
Fotografia wykonana przez pluton fotograficzny 2. Pułku Lotniczego, brak daty [koniec lat 20. XX w.]. Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotograficzny, sygn. A-IIII-746.
Fotografia wykonana przez pluton fotograficzny 2. Pułku Lotniczego, brak daty. Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór fotograficzny, sygn. A-IIII-748.
Projekt budowy dzielnicy rządowej planowanej przy al. Focha w Krakowie. Kopiec Kościuszki miał już nie istnieć, a przebudowany fort miał przypominać sylwetką herb Krakowa. Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum Budownictwa Miejskiego Teki Architektury i Urbanistyki, sygn. ABM TAU Różne 97.
Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór Biblioteczny, sygn. bibl. 13038, Stadt Krakau 1939-1941, 1941, il. nr 10.
Litografia Bogusza Zygmunta Stęczyńskiego, 1851 r. Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ikonograficzny, sygn. B-IV-11.
Litografia Bogusza Zygmunta Stęczyńskiego, 1851 r. Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ikonograficzny, sygn. B-IV-66.
Litografia Bogusza Zygmunta Stęczyńskiego, 1851 r. Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór ikonograficzny, sygn. B-IV-67.
Dawne mapy i plany Krakowa są tematem kolejnego piątkowego spotkania w Archiwum Narodowym w Krakowie. To okazja do prześledzenia, jak Kraków się rozwijał, pęczniał, wchłaniając kolejne wsie i łąki. Spotkanie poprowadzi jak zwykle Konrad Myślik, współautor książki pt. Nieznany portret Krakowa. Czas i miejsce: 9 października o g. 17.30, w czytelni Archiwum (ul. Sienna 16, na parterze). Wstęp wolny.
Konrad Myślik we wprowadzeniu pisze:
Obywatele Krakowa, szczególnie ci, którzy obrali Kraków za swoją nową ojczyznę, coraz częściej są żywo zainteresowani tym, co było KIEDYŚ w miejscu, w którym mieszkają. Na naszych oczach miejsca, które były nie tak dawno podmiejskimi wioskami i polami - stają się miastem. Niekiedy jest to miasto-pożal-się-Boże, zatrute dymami, bez zbiorowej komunikacji, z dojazdem przez uliczki o grubości włosa (prawie...), bez szkół, bez przedszkoli, bez kolei a nawet dróg dla rowerów, ale jednak miasto. Przedmiot powszechnej aspiracji.
Szanowni Państwo, Krakowa nie zbudowali krakowianie - Kraków od stuleci budują przybysze, którzy się krakowianami stali. A stali się nimi właśnie dzięki wkładowi pracy w nasze miasto i dzięki zainteresowaniu tym niesłychanym cudem świata, jakim Kraków jest. Zdobyli legitymację - zostają obywatelami.
Osoby przybywające do Krakowa, do szkół i na studia, stykają się w pierwszej kolejności z niesłychanym poczuciem wyższości osób uważających się za URODZONYCH KRAKOWIAN. Tymczasem skrzętnie skrywanym sekretem tzw. starych krakusów jest (uwaga, są badania) bardzo słaba znajomość Krakowa. Paradoks? O nie. Oczywistość wynikająca z procesu poznania, postępującego zwykle od ogółu do szczegółu.
To właśnie dlatego spotkanie ze starymi mapami. przeznaczone jest jako prezent dla krakowian nowych, starych - i dla nie-krakowian też. Przybywajcie tłumnie - co najwyżej będziemy siedzieć na ziemi. Zobaczymy piękne rzeczy w niecodziennych rozmiarach. Warto.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze