Transplantacja głowy i inne sensacje sprzed lat

IKC to największy i najważniejszy dziennik polski okresu Drugiej Rzeczpospolitej. I zarazem pierwsza polska gazeta, która objęła swym zasięgiem cały kraj po 1918 roku. Wychodziła w latach 1910-1939, jej siedziba mieściła się w Krakowie, w "Pałacu Prasy" przy ul. Wielopole.

Teraz dostępna jest także w internecie, w zasobach Małopolskiej Bibliotece Cyfrowej (mbc.malopolska.pl/dlibra), tworzonej przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Krakowie.

W numerze z 15 września 1928 roku gazeta roztrząsa sprawy poważne (np. dezorganizację lotnictwa cywilnego), ale pisze też o 'nowym aparacie ratowniczym z Berlina'.

'W Berlinie odbyły się niedawno próby nowego aparatu ratowniczego wodnego, który wykazał pełne zalety swej celowej konstrukcji. Aparat ratunkowy składa się ze specjalnego ubrania gumowego, w które wszyty jest pas ratunkowy, i wiosełek na nogach, oraz takichże wiosełek, przymocowanych do pasa ratunkowego'.

'Eksperyment transplantacji głowy - dziełem dokonanem. Na razie tylko na owadach' - zawiadamia na stronie 4.

'Wiedza eksperymentalna wkracza na nowe tory i ostatnio uczyniła takie postępy, że udało się przeszczepić głowy owadów na gatunki pokrewne. Eksperyment udał się nadzwyczajnie. Owady o tyle są predystowane do tego rodzaju doświadczeń, ponieważ mają tę właściwość, że po pozbawieniu ich głowy, posiadają jescze stosunkowo dosyć długo zdolność żywotną (...). W ostatnio opublikowanem piśmie przyrodniczem pt 'Zoologischer Anzeiger' znany przyrodnik Plawistrzikow opowiada o przeprowadzonym eksperymencie transplantacji głowy na osach i chrabąszczach'.
Uczony - jak wyjaśnia autor artykułu, zaaplikował narkozę 'chloformując owady', po czym dokonał zamiany głów między osobnikami należącymi do dwóch odmiennych rodzajów. I co się okazało?
'Zwierzęta po takiej zmianie głowy zachowują się zupełnie odmiennie. Nowa głowa nadaje charakter istocie i 'indywidualności' owadu. Samiczka osy z przyprawioną głową samca otrzymuje zupełnie męskie instynkta, staje się wojownicza i seksualnie agresywna. Przeciwnie, jeśli samiec osy otrzymuje głowę samicy, powstają w tym nowotworze zupełnie odmienne, czysto kobiece cechy i macierzyńskie instynkta. Nowo utworzone zwierzątko zbiera nawet pokarm dla swojego przyszłego pokolenia. Widocznie przedewszystkiem mózgiem odczuwa swoją płeć." - konstatuje autor.

Na zdjęciu: 'Nasz współpracpownik warszawski, świetny felietonista dr Jan Lankau w pełnym stroju rybackim na połowie łososi na Podlasiu'.
Felietonista dr Lankau podsumowuje zakończony właśnie sezon wędkarski i tłumaczy ze znawstwem, dlaczego sport ten rozwija się najlepiej w Małopolsce.
'W ostatnich czasach w całej Polsce daje się zauważyć wprost imponujący rozwój sportu wędkowego. Niemal w każdym większem mieście powstają towarzystwa rybackie, oparte o angielskie wzory, coraz więcej buduje się wylęgarni, a w niedziele i święta szczególnie w miesiącach letnich na szlaku Kraków - Zakopane aż roi się od pasażerów uzbrojonych w składane wędziska i rozprawiających z zapałem o muchach i pstrągach.
O prawdziwej kulturze rybackiej można mówić jedynie w Małopolsce i b. zaborze pruskim, gdzie istnieje podział rzek na rewiry i obowiązują odpowiednie ustawy, natomiast w województwach centralnych i wschodnich prawo rybołostwa należy do nadbrzeżnej gromady, a troska o rybostan pozostawiona jest Opatrzności'.
Dr Lankau zaznacza, że płaci się w klubach rybackich niemało (za dobre rewiry, do tego za strażników i utrzymanie wylęgarni). 'Kosztowna to więc rozrywka, ale zdrowa i pełna emocji. Cóż to bowiem za rozkosz borykać się z łososiem i wodzić go na wątłem wędzisku po spienionych falach, jak miło przebywać cały dzień na świeżem powietrzu w przepięknej okolicy i patrzeć na góry i na lasy' - zachwyca się.
Podsumowując zamknięty oficjalnie 15 września sezon, pisze, iż nie należał on do najlepszych. 'Wskutek długotrwałych upałów, rzeki prawie że wyschły a woda w nich tak się niekiedy rozgrzewała, że np. w Skawie notowano raz temperaturę powyżej +30 C. A trzeba wiedzieć, że już przy +26 C ryby łososiowate usypiają' - przypomina i dodaje, ze swoje zrobiła też epidemia wrzodnicy, 'która od kilku lat sroży się w Dunajcu'. Jak zauważa, uśmiercone przez nią ryby i tak znalazły się na talerzu, 'gdyż kłusownicy wszystkie zdechnięte i dogorywające sztuki powyławiali i posprzedawali do pensjonatów i zajazdów na marynaty dla letników'.
Dr. Landau oburza się też na proceder praktykowany po drugiej stronie Dunajca, 'gdzie ryby są mordowane przy pomocy dynakimu i granatów ręcznych, pomimo, że konwencja polsko-czeska zabrania łowów nawet na sieci i uznaje Dunajec za wodę sportową'.

I kończy: 'Taki jest bilans rybacki za rok 1928. Nie wesoły! Ale pocieszmy się, że na wiosnę będzie lepiej. Bo jakże żyć bez nadziei?'.

Wśród wiadomości ze świata: zilustrowany zdjęciem 'Osobliwy schron'. I podpis:
'W Bolszewii , mimo 'wspaniałego' rozwoju, mimo ogólnego 'podniesienia' kultury - trzeba jeszcze stawiać i utrzymywać specjalne warty przy traktach, dla ochrony kupców, wiozących swój towar, przed rozbojem politycznego i nie politycznego autoramentu band. Każda placówka strażnicza dysponuje aparatem telef. Jak taka strażnica wygląda, daje pełne wyobrażenie nasza fotografja. Dach strażnicy stanowi olbrzymich rozmiarów czapa sołdata, wykonana z drzewa".

Wypadek zbrodniczej hypnozy

'Dzienniki wiedeńskie podają sensacyjne wiadomości, dotyczące właściwej przyczyny strasznej katastrofy pod Lundenburgiem. Winnym nieszczęścia - jak już doniosły depesze - okazał się zwrotniczy Fiebich. Jest rzeczą niewytłumaczoną - piszą dzienniki - dlaczego źle nastawił zwrotnice.' (...) Fiebich będzie poddany specjalnym badaniom psychicznym,  w opowiadaniach bowiem jego znajdują się rzeczy niezwykłe. Oto, jak twierdzi, już od kilku dni był bardzo niespokojny i nie mógł sobie nigdzie znaleźć miejsca. Przeczuwał katastrofę. Nocami śniły mu się poprzewracane wagony kolejowe i okrwawione trupy ludzkie. Lekarze przypuszczają, że zachodzi tutaj wypadek zbrodniczej hypnozy. Ktoś, czyje nazwisko nie jest znane, musiał zahypnotyzować zwrotniczego, nakazując mu złe nastawienie zwrotnicy, co spowodowało katastrofę. Widzenia senne Fiebicha wskazywałyby na to, że hypnoza była stosowana przez kilka dni z rzędu'.

W tym samym numerze IKC donosi o innych jeszcze zbrodniczych czynach. Parę tytułów:

'Sąd nie dozwolił eksmisji więc dziura w suficie'

'Zagadkowa kradzież klisz do barwnego filmu w Berlinie'

'Jak pospieszenie zlikwidowano Drukarnię pospieszną w Bydgoszczy. Pomysłowi dyrektorowie pod kluczem'

'Wyrafinowana zbrodniarka przed Trybunałem sądów sądu przysiegłych w Krakowie. Systematycznie truła męża arszenikiem, chcąc go 'odzwyczaić' od alkoholu'

Przerażający objaw zbrodniczego zwyrodnienia. Kelner warszawski zniewolił kobietę i ranił policjanta

Z ogłoszeń:

Poszukuję od 1 października szofera - zarazem kowala rocznego ale tylko z bardzo dobremi, dłuższemi poleceniami. Zgłoszenia z warunkami listownie: Adam Chyliński, Kraków, Michałowskiego 1

Przemysłowiec kawaler lat 28, solidny, pracowity, ożeni się z panną lub wdową posiadającą jakieś przedsiębiorstwo - lub gotówkę dla wspólnego dobra. Zgłoszenia z fotografją do Administracji Kurjera pod 'Awanti J."

Pragnę poznać pana poważnego o szlachetnej marzycielskiej duszy na stanowisku od 28 - 40. - Panna sympatyczna dobrego serca, na posadzie, posag około 15 tysięcy i umeblowanie. Zgłoszenia poważne nadsyłać proszę do Administracji Kurjera pod 'Szlachetne serduszko 3735'.

Inteligentny, dobrze sytuowany, wykształcony młodzieniec - nawiąże korespondencję z panią o wysokim poziomie ducha, muzykalną, władającą obcemi językami i nie przekroczyła 25 ty rok życia. Cel towarzyski - matrymonialny niewykluczony. Szatynki Małopolanki mają pierwszeństwo. Zgłoszenia do Adm. Kurjera pod 'Virginia 18'.

Do 800 złotych mies mogą zarobić panie i panowie przyjmowaniem zamówień na praktyczny artykuł  niezbędny dla każdej pani.

'Kasztan, rosnący naprzeciw teatru im. Słowackiego, zakwitnął w tym roku po raz drugi, dzięki panującym wrześniowym upałom. Drzewo to posiadające zeschłe liście o dojrzałe owoce przedstawia ciekawy widok'.

Niestety zdjęcia kasztana brak, za to wyżej tej krótkiej wieści znalazł się anons z zachętą do obserwowania w dniach nadchodzących przy dobrej pogodzie nieba w godzinach popołudniowych...

Kolejne przeglądy prasy archiwalnej niebawem.

Na koniec niebywała sensacja: