Najciekawsze książki lutego. Sprawdź, co warto przeczytać

Ida Linde, Poleciały w kosmos, tłum. Justyna Czechowska (Lokator, premiera 26 lutego)

"Człowiek ma dwie siostry, jedna zostaje na ziemi. Jeśli rakieta leci z prędkością zbliżoną do prędkości światła, siostra w kosmosie odczuwa czas wolniej niż siostra na ziemi. Pięć lat w statku kosmicznym odpowiadałoby trzydziestu pięciu na ziemi" - pisze młoda szwedzka pisarka i poetka Ida Linde.

Jej książka ukazała się właśnie nakładem wydawnictwa Lokator. Ida Linde zadebiutowała w 2006 roku tomem wierszy "Maskinflickans testamente" (Testament mechanicznej dziewczynki). W 2009 r. ukazał się zbiór prozy poetyckiej "Om jag glömmer dig blir jag en annan" (Jeśli o tobie zapomnę, stanę się kimś innym), a dwa lata później, w roku 2011, powieść "En kärleksförklaring" (Wyznanie miłości). Autorka nie jest artystką w Polsce całkowicie nieznaną. Jej wiersze, w tłumaczeniu Justyny Czechowskiej, drukowane były w czasopismach "Portret", "Tekstualia" i "Rita Baum" oraz prezentowane w ramach projektu "Wiersze w metrze" w Warszawie. Ida Linde mieszka z rodziną w Sztokholmie.

Silja i Sontag - bohaterki książki - poleciały w kosmos. Każda ze swojej rakiety, opowiadają historię o mamie Eleonore, matematyczce, wiecznie rozerwanej między miłością do różnych mężczyzn, pracy i córek. Życie sióstr naznaczone jest brakiem zakorzenienia. Dorosną w Cambridge, gdzie Eleonore wkrótce zostawi ich tatę, przeniosą się do Paryża i zamieszkają z Kleinem, którego Eleonore obdarzy wielkim uczuciem. W końcu trafią do Szwecji, do domu w stacji kolejowej, gdzie uczucie bycia w drodze nigdy ich nie opuści.

Paweł Dybel, Psychoanaliza - ziemia obiecana? Dzieje psychoanalizy w Polsce 1900- 1989. Część I: Początki psychoanalizy na ziemiach polskich okresu rozbiorów 1900-1918 (Universitas, premiera 5 lutego)

Publikacja prof. Pawła Dybla inauguruje nową serię Wydawnictwa Universitas "Dzieje psychoanalizy w Polsce", której założeniem jest - jak deklaruje wydawca - zbadanie różnorakich wpływów psychoanalizy na polską kulturę, literaturę i różne środowiska społeczne, a także ukazanie na szerokim tle historyczno-kulturowym, politycznym i społecznym dramatycznych losów tego nurtu, prześledzenie biografii i omówienie twórczości jego najwybitniejszych przedstawicieli.

"W okresie powojennym w rodzimych środowiskach naukowych utrwaliło się - gorliwie wspomagane przez komunistyczne władze - przekonanie, że psychoanaliza była u nas zjawiskiem marginalnym i nigdy nie zakorzeniła się głębiej w polskim życiu umysłowym. Nikt jednak nie przeprowadził poważniejszych badań dotyczących roli, jaką psychoanalitycy z ziem polskich okresu zaborów odegrali w rodzącym się ruchu psychoanalitycznym we Wiedniu, oraz jej popularności w polskich środowiskach inteligenckich w tym czasie. Nie przeprowadzono też badań na temat wpływu teorii psychoanalitycznych na nauki medyczne, literaturoznawstwo, pedagogikę i literaturę w okresie międzywojnia. W książce tej wykazuję, że pogląd taki jest zwykłym przesądem" - pisze prof. Paweł Dybel.

Pierwsza część publikacji prof. Dybla podejmuje tematykę początków psychoanalizy na ziemiach polskich w latach 1900-1918.

Frank Lloyd Wright, Architektura nowoczesna. Wykłady, tłum. Dariusz Żukowski (Karakter, premiera 24 lutego)

Frank Lloyd Wright (1867?1959) to arogancki celebryta, charyzmatyczny geniusz i jeden z najważniejszych (obok m.in. Le Corbusiera i Waltera Gropiusa) architektów XX wieku. Na książkę składa się cykl sześciu wykładów, które znany architekt wygłosił na Princeton University w 1930 roku. Jak przypomina wydawca, architekt był już wtedy niepodważalnym autorytetem, a w tych tekstach zawarł swoje twórcze credo. Pełna pasji polemika z kolegami po fachu oraz podróż po założeniach architektury organicznej: zespolonej z przyrodą, opartej na dynamicznej i otwartej formie, której Wright był zagorzałym zwolennikiem - i której sztandarową realizacją jest słynny Fallingwater w Pensylwanii. Książka napisana z pazurem, powinna trafić do kanonu teorii architektury.

Izabela Filc-Redlińska, Szczepionki. Nie daj się zwariować (Otwarte, premiera 17 lutego)

"Książka powstała na podstawie solidnego researchu. Spotkałam się i rozmawiałam z  dziesiątkami rodziców i  lekarzy ? zarówno zwolennikami, jak i  przeciwnikami szczepień. Przeczytałam lub przejrzałam kilkadziesiąt książek i setki artykułów. Zapoznałam się z  wynikami wielu badań, a także uczestniczyłam w kilku konferencjach i sympozjach, które odbyły się w  Warszawie, m.in. z  okazji Europejskiego Tygodnia Szczepień. Odwiedziłam parę dziecięcych szpitali i instytutów naukowych oraz Sejm. Korespondowałam z producentem szczepionek i prokuraturą. Przekopałam się przez dziesiątki stron w  internecie - prowadzonych przez polskie i międzynarodowe instytucje państwowe, ośrodki badawcze, stowarzyszenia. Przez kilka miesięcy żyłam niemal wyłącznie szczepieniami" - pisze we wstępie do swojej publikacji Izabela Filc-Redlińska, dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowia,

"Szczepionki. Nie daj się zwariować" to praktyczny przewodnik dla rodziców małych dzieci, którzy wiedzę stawiają ponad przesądy.

Michael Morys-Twarowski, Polskie Imperium. Wszystkie kraje podbite przez Rzeczpospolitą (Znak Horyzont, premiera 17 lutego)

- Zbitka "zapędy imperialne" nie jest zastrzeżona dla wielkich mocarstw. Wszyscy nasi sąsiedzi chcieli zwiększyć swoje terytorium kosztem innych i gdzieś tam w perspektywie było stanie się imperium. Albo zżerasz innych, albo zżerają ciebie. Czesi mieli zapędy imperialne, Węgrzy mieli, Litwini też mieli... Graliśmy w tej samej lidze, ale Polacy awansowali do wyższej klasy rozgrywkowej - mówił "Wyborczej" historyk dr Michael Morys-Twarowsky.

Krakowski wydawca przypomina, że był czas, gdy Polska stanowiła największe państwo Europy. Polaka, jadącego nad morze pytano: nad które? Byliśmy pierwszymi władcami Berlina, zasiadaliśmy na moskiewskim tronie, posiadaliśmy Krym i forty na Karaibach. Przez długi czas nasz kraj rozpychał się na cztery strony świata. Dlaczego o tym nie pamiętamy?

Młody historyk z Cieszyna w pasjonującej książce wspomina polskie imperium. Kaffa, Kurlandia, Gambia, Tobago... nie kojarzą się z Polską. A jednak wszystkie wchodziły w skład polskiego mocarstwa. Od średniowiecza po XVIII wiek Polacy wojowali o Inflanty, Spisz, Krym, Mołdawię, Szwecję, Ukrainę.

Monika Wąs, Dymny. Życie z diabłami i aniołami (Znak, premiera 17 lutego)

Na 80. rocznicę urodzin artysty i 60. rocznicę Piwnicy pod Baranami krakowskie wydawnictwo Znak przygotowało pierwsza pełną biografię polskiego Jamesa Deana.

?Ta książka nie powstałaby prawdopodobnie nigdy, gdybym w czasach licealnych nie zaczęła bywać w Piwnicy pod Baranami. To tam pierwszy raz usłyszałam imię i nazwisko Wisława Dymnego i tam poddano mi pomysł napisania o nim pracy magisterskiej (biografia nie ma jednak z nią nic wspólnego!). Próby dotarcia do jednolitej wersji jego życiorysu skończy się sukcesem połowicznym. Piotr Skrzynecki, który jako jedyny nie chciał mi wówczas o Dymnym opowiedzieć, w rozmowie, jaką przeprowadziliśmy po latach, skwitował: >>Dziwię się, że udało się pani cokolwiek napisać, skoro nabraliśmy wody w usta<" - pisze Monika Wąs we wstępie do książki "Dymny. Życie z diabłami i aniołami".

Popularny krakowski plastyk, poeta, prozaik, scenarzysta, aktor, satyryk jest artystą, którego dorobek potrafił zainspirować zarówno Grzegorza Turnaua, jak i zespół Big Cyc. Mniej więcej o tym jest ta książka.

Jerzy Pilch i Ewelina Pietrowiak, Zawsze nie ma nigdy (Wydawnictwo Literackie, premiera 3 lutego)

To pierwszy wywiad-rzeka z Jerzym Pilchem. Autor "Bezpowrotnie utraconej leworęczności" wraca do wiślańskich i krakowskich czasów, do studiów, pracy w "Tygodniku Powszechnym", przeprowadzki do Warszawy. Jak przypomina wydawca, Pilch za bohatera opowieści często wybiera szczegół, biurko, pudełka czy ołówki, niemo przypatrujące się burzliwym kolejom swojego żywota.

"Ewelina Pietrowiak - reżyserka teatralna i operowa, scenografka - okazuje się wytrawnym rozmówcą. Pyta o rzeczy ważkie i banalne, podnosi kwestie filozoficzne i podpytuje o bieżące wydarzenia. Wydobywa z Pilcha tę gorzką intymność, która zachwyca i przejmuje każdego, kto miał okazję się z nim zetknąć" - czytamy w nocie wydawcy.

Książka zawiera kilkadziesiąt nigdy wcześniej niepublikowanych fotografii - z czasów studenckich, okresu krakowskiego, warszawskiego i oczywiście z dzieciństwa. Na okładce pierwsza z nich - mały Jurek jest pochłonięty dziełem wstrząsającym i ostatecznym, czyli numerem "Przeglądu Sportowego".

Dobbs Michael, House of cards. Ostatnie rozdanie, tłum. Agnieszka Sobolewska (Znak Literanova, premiera 3 lutego)

"Stali w kolejce razem z innymi gośćmi na schodach Downing Street, czekając, aż zostaną oficjalnie powitani przez Urquhartów, a następnie przedstawieni prezydentom podzielonych cypryjskich społeczności. Poprzedniego dnia na neutralnym terytorium sali balowej Lancaster House, pod okiem brytyjskiego premiera, Turek i Grek uzgodnili warunki pokoju i zobowiązali się ustalić wszystkie pozostałe szczegóły w ciągu trzech miesięcy. Konflikt został zażegnany, za chwilę miały się narodzić Skonfederowane Republiki Cypru, a w roli akuszera wystąpił wielce szanowny pan poseł i premier Francis Urquhart, mediator.

Teraz nadeszła pora na świętowanie sukcesu. Członkowie krajowej elity zebrali się w sali recepcyjnej na pierwszym piętrze Downing Street, aby wyrazić wdzięczność za pokój i wobec Francisa Urquharta. Doświadczenie to sprowadziło ich na ziemię, a dla niektórych było niemal poniżające. Wszystkich, nieważne jak zamożnych czy sławnych, potraktowano tak samo. Żadnych samochodów, żadnych wyróżnień, żadnych wyjątków. Zostali zatrzymani przy bramie z kutego żelaza, zagradzającej wjazd na Downing Street od strony Whitehall. Skontrolowani przez policję, zanim pozwolono im przejść wraz z żonami całą długość ulicy do strzeżonych drzwi frontowych. Zmuszeni do czekania, by oddać płaszcze do szatni w zamian za pognieciony papierowy numerek. Pięć minut w kolejce, posuwając się w górę schodów w nabożnym skupieniu, noga za nogą, krok za krokiem, mijając portrety byłych przywódców, Walpole'ów, Pittów, Palmerstonów, Disraelich, Churchillów oraz jedynej i niepowtarzalnej Margaret Thatcher" - czytamy w kolejnym tomie "House of cards".

Prawdziwych fanów amerykańskiego serialu nie zaskoczy, że pierwowzór ich ulubionego bohatera porusza się po Downing Street, a nie Białym Domu. Mroczny thriller polityczny Michaela Dobbsa to trzymająca w napięciu opowieść, która prześwietla uniwersalne mechanizmy władzy.

Cezary Łazarewicz: Żeby nie było śladów. Sprawa Grzegorza Przemyka (Czarne, premiera 17 lutego)

Cezary Łazarewicz, korzystając z wielu źródeł oraz rozmów ze świadkami, precyzyjnie i rzeczowo odtwarza sprawę Grzegorza Przemyka, od pobicia aż po próby zatuszowania sprawy przez władze PRL.

"Ludzie o miedzianym czole, utożsamiający milicję z władzą, postanowili poświęcić prawdę dla swoich doraźnych korzyści, skompromitować wymiar sprawiedliwości w Polsce cynicznymi manipulacjami, które będą kiedyś książkowym przykładem niesprawiedliwości" - to słowa matki Grzegorza Przemyka, świeżo upieczonego maturzysty, który w maju 1983 roku został śmiertelnie pobity przez milicję. W czasie śledztwa i rozprawy władze PRL za wszelką ceną starały się odwrócić uwagę od milicjantów, próbując przerzucić odpowiedzialność na sanitariuszy i lekarzy.

Cezary Łazarewicz szczegółowo opisuje historię Grzegorza Przemyka - od zatrzymania na placu Zamkowym po wydarzenia, które nastąpiły później. Pokazuje cynizm władz komunistycznych, zacierających ślady zbrodni, a także bezsilność władz III RP, którym nie udało się znaleźć i ukarać winnych.

Stanisław Łubieński, Dwanaście srok za ogon (Czarne, premiera 24 lutego)

Fenomenalne połączenie ornitologicznej obserwacji z erudycyjnym rozwinięciem motywu ptaków w sztuce i kulturze. Napisane przez pasjonata, ptasiarza i humanistę w jednym.

Przykład? "Janota pisał wiele o zdradzie małżeńskiej u bocianów. O zazdrości, o kłótniach rodzinnych, ale i o przywiązaniu. Dzieli się na przykład taką historią: >>W r. 1847 w Prokocimie burza zrzuciła od wielu lat znanej parze bocianów część gniazda, stłukła dwa jaja zasiedziane i zabiła dwoje piskląt. Na wiosnę 1848 r. przyleciała znowu ta sama para, lecz ptaki były smutne, dnie i noce spędzały, stojąc lub siedząc obok siebie, a przytem tak czule się kochały, tak miłośnie pieściły, tak zawsze do siebie tuliły się! Na żer zawsze razem leciały, zawsze razem wracały, zawsze smutne i milczące wcale nie klekotały. [...] Potomstwa w tym roku żałoby nie miały. Dopiero w r. 1849 głośnym klekotaniem oznajmił bociek zwracającym nań uwagę, że został ojcem< - czytamy w książce "Dwanaście srok za ogon"

W Wielkiej Brytanii ptaki obserwuje sześć milionów ludzi. Dla wielu z nich birdwatching to życiowa pasja, dlatego nie dziwią przypadki bójek, zasłabnięć czy ataków serca z powodu niewielkiego, ale bardzo rzadko obserwowanego ptaszka. Stanisław Łubieński nikogo (jeszcze) - jak przekonuje wydawca - nie pobił, serce ma na szczęście zdrowe, ale ponieważ ptakami interesuje się równie gorąco, nie zważa na chłód, wilgoć i niewygody, a raz padł nawet ofiarą "klątwy potrzosa". "Dwanaście srok za ogon" to naturalna konsekwencja przyrodniczych i okołoprzyrodniczych zainteresowań humanisty, które miały początek w dziecięcej ciekawości i pasji. Najpierw było samodzielne podglądanie ptaków przez  radziecką lornetkę, potem coraz poważniejsze obserwacje i lektury, wyjazdy na  Węgry, do Skandynawii, w deltę Dunaju. Później ornitologia stała się źródłem inspiracji do pisania o sztuce, literaturze, filmie.

Czytałeś ciekawą książkę, która w lutym ukazała się nakładem małopolskiego wydawnictwa? Nie ma jej w naszym zestawieniu? Wrażeniami po jej lekturze podziel się w komentarzach.

Czytaj także: Najciekawsze książki stycznia. Sprawdź, co warto przeczytać