Fort 9 Krowodrza (teren obecnego osiedla Azory). Zbudowany w latach 1860-64, uzbrojony był w około 30 dział. Przetrwał do czasów powojennych, został jednak zburzony w latach 1956-58. Dziś w tym miejscu znajduje się park Wyspiańskiego.
Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Fort 12 Luneta Warszawska (przy ul. Kamiennej i al. 29 Listopada). Fort powstał w latach 1850 - 56, miał ryglować trakt warszawski i przedpole twierdzy. W czasie okupacji mieściło się tu więzienie Gestapo, a po wojnie - UB.
Nad fortem widać jeszcze jeden ciekawy obiekt - wojskowy balon obserwacyjny. - Prawdopodobnie w czasie swojej malowniczej 'ucieczki' z Koszar Jana III Sobieskiego (obecnie główny kampus Politechniki Krakowskiej). Urwał się trzymającym go żołnierzom... - dopowiada Mateusz Tułodziecki z Muzeum Lotnictwa Polskiego.
Okolice dworca kolejowego, ul Rakowickiej i dzisiejszej Al. 29 Listopada. Widać tu m.in. zadrzewiony obszar Cmentarza Rakowickiego, zabudowania klasztoru Karmelitów Bosych, a także dwa forty - Bastion III Kleparz oraz - podążając ulicą Kamienną - Fort 12 Luneta Warszawska. Przed tym drugim zaś rozciągają się pola...
Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Rynek Główny - Bazylika Mariacka, Sukiennice. Widać wielu przechodniów. Można przy okazji zobaczyć, jak zadrzewiony był wówczas najważniejszy plac Krakowa. Z ciekawostek: przy Wieży Ratuszowej widać jeszcze mury odwachu (wartowni) - rok przed wykonaniem zdjęcia, 31 października 1918 roku, gdy Polska odzyskiwała niepodległość, został on przejęty z rąk austriackich. W czasie II wojny był wartownią niemiecką. Żywot zakończył w 1946 roku.
Inna ciekawostka: otoczone parkanem, puste miejsce na rogu ul. Św. Jana i Rynku Głownego - w przyszłości powstanie tu gmach Towarzystwa Ubezpieczeniowego Feniks.
Zdjęcie zrobione 13 czerwca 1919 roku, podczas przelotu samolotu 39 Eskadry Breguetów (nazwa pochodzi od typu samolotów). Eskadra ta, będąca częścią Armii Hallera, została przetransportowana z Francji do Polski i rozlokowana m.in. w Krakowie.
Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Fragment dawnych Rakowic. Okazały budynek w środku to gmach szkoły prowadzonej przez Zakon Pijarów (w okolicy obecnej ulicy Akacjowej). Niedaleko znajdowały się koszary kawaleryjskie - na zdjęciu widać wydeptane przez końskie kopyta kręgi, a w dużym powiększeniu można zobaczyć także ćwiczących ułanów, ustawione przeszkody itp.
Gimnazjum Rozwojowe im. Ks. St. Konarskiego od 1909 roku istniało w kolegium przy ul. Pijarskiej, w centrum miasta. Zakon postanowił jednak wybudować nowy budynek szkolny - kupił więc majątek ziemski w Rakowicach i tam wzniósł okazały gmach. W nowych murach szkoła rozpoczęła działalność w 1913 roku. Nie na długo: po wybuchu I wojny zajęli ją Austriacy i zamienili na szpital wojskowy. Dopiero po 1918 roku budynek wrócił do zakonu. W czasie II wojny z kolei do budynku wprowadzili się Niemcy (siedzibę miało tam Luftwaffe - w pobliżu działało przecież lotnisko). Wycofując się w 1945 roku, gmach podpalili.
Gdy po raz kolejny Pijarzy odremontowali szkołę, budynek zajęły wojska radzieckie (1951 r.), by potem przekazać go wojsku polskiemu. Szkoła (Liceum Pijarskie) wróciła tam więc dopiero w 1990 roku.
Zdjęcie ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Wzgórze Wawelskie z zamkiem królewskim i katedrą. Na brzegu Wisły od strony Dębnik widać jeszcze Willę Rożnowskich - okazały budynek, wybudowany w 1891 roku. W okresie międzywojennym w willi miała siedzibę Dyrekcja Dróg Wodnych. Po powodzi w 1934 roku zapadła decyzja o zburzeniu budynku (ostatecznie zniknął cztery lata później). Cypel został w tym miejscu ścięty.
Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Barbakan, ulica Basztowa, fragment Plant. Na pierwszym planie budowa gmachu Banku Polskiego w Krakowie, według projektu Teodora Hoffmanna i Kazimierza Wyczyńskiego. Budynek powstawał w latach 1921 - 1925, ozdobiły je później rzeźby Karola Hukana, alegorie Przemysłu i Rolnictwa (warto przechodząc tamtędy zadrzeć głowę, by je zobaczyć).
Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Kraków: Barbakan, ul. Basztowa i wzniesiony już gmach Banku Polskiego. Archiwum 2 Pułku Lotniczego, ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Kraków - most kolejowy oraz nieistniejący już Most Krakusa - na którym w lipcu 1915 roku doszło do uroczystego połączenia Krakowa z Podgórzem. Za mostem widać także budynek Składu Solnego.
Most Krakusa, podobnie jak i inne przeprawy przez Wisłę, został wysadzony przez wycofujących się Niemców w 1945 roku. Obecnie w jego miejscu znajduje się Most Powstańców Śląskich (łączący ul. Starowiślną z ul. Na Zjeździe).
Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Kraków - widok na Podgórze. Widać kościół Świętego Józefa i Rynek Podgórski ze straganami. Dalej, na Wiśle, nieistniejący już Most Podgórski, prowadzący na Kazimierz (między dzisiejszymi ulicami Mostową i Brodzińskiego). Most ten istniał w latach 1850-1925, dziś w tym miejscu znajduje się Kładka Ojca Bernatka.
Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Widok od Podgórza w stronę Kazimierza. Wisła z galarami przy brzegach (z lewej strony widać przęsła Mostu Podgórskiego). Na wprost - dzisiejsza ulica Gazowa, przy niej zabudowania Krakowskiej Gazowni Miejskiej - wzniesionej w latach 1856 - 1857 przez Niemieckie Kontynentalne Towarzystwo Gazowe z Dessau (a wykupionej przez gminę Kraków w 1886 r.). Pierwsze latarnie zasilane pochodzącym stąd gazem zapłonęły na Rynku 22 grudnia 1857 r., potem rozjaśniły także główne ulice Kazimierza, Stradomia, Starego Miasta oraz ul. Lubicz. Gaz dostarczany był stąd także za Wisłę, do Podgórza.
Do 1908 r. częścią gazowni była elektrownia krakowska przy ul. Dajwór.
Zakład posiadał własne ujęcie wody i wieżę ciśnień, a także bocznicę kolejową prowadzącą do stacji Grzegórzki, w miejscu, gdzie stoi dzisiaj Galeria Kazimierz. Charakterystycznymi, niezachowanymi niestety, urządzeniami gazowni były gazometry, cylindryczne zbiorniki na gaz, których krakowska gazownia miała trzy, a ostatni, największy - wybudowano w 1900 r. - czytamy w opisie z Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie.
Zdjęcie ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Widok na Podgórze (Park Bednarskiego, kościół Św. Józefa, Rynek Podgórski) i część Kazimierza (rejon ulicy Mostowej i Gazowej). Na dzielącej je Wiśle widać liczne, zacumowane przy brzegach płaskodenne galary oraz łączący brzegi Most Podgórski.
Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Kraków - Stare Miasto otoczone Plantami. A dalej, np. w stronę Grzegórzek - rozciągające się pola uprawne.
Zdjęcie wykonane 11 czerwca 1919 roku, podczas przelotu samolotu 39 Eskadry z Armii Hallera. Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Wzgórze Wawelskie, a u podnóża m.in. nieistniejące już kamienice (od strony Powiśla).
Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Teatr im. Juliusza Słowackiego, obok niego - XIV-wieczny kościół Świętego Krzyża i Plac Św. Ducha. Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Kraków - wstęga Wisły, Wawel, ciąg kamienic wzdłuż Plant Dietlowskich. Kazimierz (wyróżnia się m.in. gmach szkoły przy ul. Wąskiej, wzniesionej w latach 1905-1906). Za Wisłą bieli się długi budynek Składu Solnego.
Zdjęcie wykonane 11 czerwca 1919 roku, podczas przelotu samolotu 39 Eskadry z Armii Hallera. Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Kraków - okolice dworca kolejowego. Kleparz (widać zatłoczony plac), kościół Św. Floriana, okolice dzisiejszej ulicy Pawiej. Widoczny jest także kompleks zabudowań dawnych koszar im. Arcyksięcia Rudolfa, z placem apelowym (obecnie mieści się tu Politechnika Krakowska).
Zdjęcie wykonane 11 czerwca 1919 roku, podczas przelotu samolotu 39 Eskadry z Armii Hallera. Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Zakole Wisły pod Wawelem. Warto zwrócić uwagę na wygląd nabrzeży (jeszcze bez alejek i murków, które dziś możemy zobaczyć na bulwarach wiślanych). Po dębnickiej stronie rzeki widać m.in. tereny przy obecnej ul. Marii Konopnickiej, w tym miejsce, na którym w przyszłości powstanie Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha.
Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Dla porównania: Kraków w II połowie lat 60-tych XX wieku. Widok od południa: od Ludwinowa, Dębnik. Nie zobaczymy tu jeszcze Hotelu Forum (jego budowa zaczęła się w 1978 roku), ani znacznie późniejszego Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha. Wśród innych nieobecnych obiektów jest także... Most Grunwaldzki, który spiął brzegi Wisły w 1972 roku. Stoi już za to Hotel Cracovia (otwarty w 1965 roku) i Biprostal (1964).
Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Widok na centrum Krakowa od strony Kleparza. Rynek Główny, Wawel. Wisła z Mostem Dębnickim.
1920 rok. Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Kopiec Kościuszki oraz otaczający go cytadelowy Fort 2 Kościuszko - z koszarami szyjowymi, dziedzińcami, bramami.
Zdjęcie wykonane 13 czerwca 1919 roku, podczas przelotu samolotu z 39 Eskadry Armii Hallera. Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Kopiec Piłsudskiego na Sowińcu. Jeszcze w trakcie budowy - widać sterty ziemi, kamienie, rampy.
Budowa kopca rozpoczęła się 6 sierpnia 1934 roku - w 20. rocznicę wymarszu z Krakowa Pierwszej Kompanii Kadrowej. Sypanie stożka zakończono 9 lipca 1937 r., jednak prace wykończeniowe trwały jeszcze do 1939 r. Na plac budowy przyjeżdżali ludzie z całej Polski - zarówno delegacje, jak i osoby prywatne. Na Sowińcu uruchomiono urząd pocztowy - można było wysłać stąd kartkę ze specjalnym stemplem, kupić pamiątkę.
Zdjęcie ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Tyniec - Wisła i Opactwo Benedyktynów z XI wieku. Widać zniszczone mury i dawne klasztorne ogrody. Opactwo zostało zlikwidowane w 1816 roku, długo czekało na lepsze czasy. Mnisi wrócili tu dopiero w lipcu 1939 roku. Trwającą aż do naszych czasów odbudowę rozpoczęli w 1947 roku.
Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Opactwo Benedyktynów w Tyńcu - widok od strony Wisły. Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Klasztor Kamedułów na Bielanach. kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, domki zakonników, zabudowania gospodarcze.
Zdjęcie zostało wykonane w czerwcu 1919 roku, podczas przelotu samolotu 39 Eskadry z Armii Hallera. Ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Bielany, Srebrna Góra. Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny oraz zabudowania klasztorne Kamedułów. Zdjęcie z lat 20-tych XX wieku.
Erem na Bielanach ufundował Mikołaj Wolski, marszałek nadworny koronny, zapisem z 22 lutego 1604 roku. Wolski oddawał na rzecz kamedułów wsie Mników i Mnikówek. Z kolei Srebrną Górę i wieś Bielany zapisał na rzecz kamedułów Sebastian Lubomirski, kasztelan wojnicki. Legenda głosi, iż zgodę na przeznaczenie tego miejsca pod budowę klasztoru wyraził podczas uczty wydanej przez marszałka Wolskiego. Gospodarz obdarował go za to cenną srebrną zastawą, używaną podczas owej biesiady. I stąd nazwa miejsca: Srebrna Góra.
Zdjęcie ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze