Józef Piłsudski bywał w Zakopanem wiele razy. Konspirował, ale też wypoczywał i urządzał wyprawy w góry.
Prezydent Andrzej Duda przedstawił kolejnych czternaście zabytków, które zostały wpisane na listę 100 pomników historii. Z naszego regionu wyróżnieniem tym odznaczono klasztor sióstr Klarysek w Nowym Sączu.
Największy blok mieszkalny w Tarnowie - przy ulicy Bitwy pod Monte Cassino 5 - stał się scenerią miejskiej akcji "Światła na Niepodległość". W niedzielę wieczorem pojawił się na nim stumetrowy świetlny napis: "100 lat", nawiązujący do obchodzonego w tym roku stulecia odzyskania niepodległości.
Po raz piąty pod pomnikiem na wzgórzu Kaim odbyła się uroczystość upamiętnienia obrońców Krakowa przed carską armią w 1914 roku.
Reklama z rażącym błędem została poprawiona. Z krakowskiego tramwaju zniknął napis "Piłsudzki".
Nie Piłsudski, a Piłsudzki - taki błąd pojawił się w reklamie wystawy Muzeum Narodowego na krakowskim tramwaju z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Muzeum szuka winnego pomyłki.
28 listopada 1918 r. dekretem Tymczasowego Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego kobiety w Polsce zyskały prawa wyborcze. Co w tym czasie działo się w Krakowie? Kto walczył o emancypację Polek? Rozmowa z Ewą Furgał, edukatorką historii kobiet i działaczką krakowskiej fundacji Przestrzeń Kobiet.
Trwa głosowanie na patronkę dębu, który wspólnie posadzimy z okazji 100-lecia nadania praw wyborczych Polkom. We wtorek wieczorem licznik wskazywał ponad 2,2 tys. oddanych głosów. Jest jedna faworytka.
Trwa rywalizacja o to, kto będzie patronką dębu. Przez weekend zagłosowało blisko 2 tysiące osób.
Jak Zakopane sto lat temu odzyskiwało niepodległość? Kto się do tego przyczynił? Jaki był w tym udział pisarza Stefana Żeromskiego? To niektóre tematy, przybliżone m.in. poprzez obrazy, zdjęcia i archiwalne dokumenty na wystawie Muzeum Tatrzańskiego "Rzeczpospolita Zakopiańska 1918". Można ją oglądać w willi Oksza.
Kto powinien patronować dębowi, który zostanie posadzony w Krakowie z okazji 100-lecia nadania praw wyborczych Polkom? Wśród nadesłanych już na nasz apel propozycji jest np. Kazimiera Bujwidowa, Maria Skłodowska-Curie, a także Nawojka czy księżniczka Wanda. Na zgłoszenia czekamy do piątku.
Z okazji 100-lecia nadania praw wyborczych Polkom krakowska "Gazeta Wyborcza" posadzi wspólnie z Zarządem Zieleni Miejskiej, czytelniczkami i czytelnikami dąb. Pomóżcie znaleźć nam patronkę symbolicznego drzewa!
Jeśli jeden obraz powie więcej niż tysiąc słów, to może lepiej zabrać czytelnika w podróż po obrazach? W chwili stulecia odzyskania niepodległości zapraszam Państwa na wycieczkę po Krakowie, po jego obrazach mniej znanych, pochodzących ze zbiorów publicznych i prywatnych. Wiele z nich dostępnych jest w internecie - jeśli kto cierpliwy i zainteresowany.
Na tablicy, która 11 listopada zawisła na dzwonnicy kościoła w Mogilanach, zabrakło ważnych nazwisk "twórców niepodległości". Zabrakło też przecinków i poprawnej pisowni. Nie zabrakło za to nazwiska wójta i proboszcza. Mieszkańcy protestują, a IPN mówi krótko: - Trzeba to ściągnąć i poprawić.
Kraków po 1918 r. zbudził się w nowej rzeczywistości, bo nie był już tym jedynym ważnym dla naszych rodaków miejscem, do którego obowiązkowo pielgrzymowało się, demonstrując polskość. Rozmowa z Michałem Niezabitowskim, dyrektorem Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.
Dzieje kultury i nauki w Krakowie to setki czy raczej tysiące postaci, wydarzeń, zjawisk, miejsc, legend i opowieści... Nawet ograniczając się "jedynie" do stu ostatnich lat, aby to wszystko w miarę rzetelnie opisać, potrzeba całych tomów. Dlatego poniższy przegląd proszę traktować jako ściśle subiektywny, bez ambicji wyczerpania tematu.
100 lat niepodległości po krakowsku. Rapsodycy, Stanisław Lem, prof. Henryk Niewodniczański, Tadeusz Kantor i Cricoteka, Piwnica pod Baranami, Teatr STU, Jaszczury, "Polaków portret własny", prof. Antoni Dziatkowiak, "Spotkania z balladą", Zbigniew Wodecki.
100 lat niepodległości po krakowsku. 60. urodziny Sławomira Mrożka, "Nie przenoście nam stolicy do Krakowa", Manggha, MOCAK, krakowskie festiwale.
W 100. rocznicę odzyskania niepodległości krakowski "szkieletor" rozświetlił się na biało-czerwono.
Grafika z wizerunkami pięciu polskich prezydentów (po 1989 r.) udekorowała w Święto Niepodległości fasadę budynku u zbiegu ul. Karmelickiej i Podwale.
W południe z pl. ks. Adama Studzińskiego wyruszył pochód z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości. Na placu oraz wzdłuż trasy pochodu aż do pl. Matejki ustawiły się tysiące mieszkańców Krakowa, którzy chcieli uhonorować ten szczególny dzień.
- Mając na uwadze wszystkie trudne sprawy, z jakimi zmaga się współczesna Polska, trzeba się nam modlić o świętość małżeństwa i rodziny: przecież to, że Polska przetrwała zawdzięczamy właśnie polskim rodzinom, tradycji, która przechodziła z ojców na synów - na rocznicę odzyskania niepodległości abp Marek Jędraszewski wzywał do jedności wszystkich Polaków.
Mazurek Dąbrowskiego odegrał w samo południe w niedzielę hejnalista z Wieży Mariackiej dla upamiętnienia setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Na Rynku Główny odśpiewały go tłumy.
Niedzielne obchody 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości rozpoczęło uroczyste złożenie kwiatów i zniczy pod pomnikiem Żołnierzy Polski Walczącej.
W przeddzień Święta Niepodległości na Kopcu Kościuszki rozbłysł "Płomień Niepodległości" - pochodnie, które mają przypominać o stuleciu odzyskania niepodległości. W ramach uroczystości złożono kwiaty pod pomnikiem Piłsudskiego, odbył się także koncert pieśni patriotycznych.
Poza uroczystymi marszami i wywieszeniem biało-czerwonej flagi, 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości można też świętować, oddając krew. W Krakowie specjalną akcję krwiodawstwa organizują m.in. harcerze w Galerii Krakowskiej oraz 6. batalion dowodzenia.
11 km - tyle będą musieli przebiec w niedzielę uczestnicy 5. Krakowskiego Biegu Niepodległości. Cały dochód z zawodów zostanie przeznaczony na rzecz podopiecznych fundacji Wspierania Kardiochirurgii Dziecięcej "Schola Cordis" prof. Janusza Skalskiego.
Chcecie wywiesić flagę Polski? Żaden problem. Ale czy wiecie, którą konkretnie, żeby nie złamać ustawy o godle, barwach i hymnie RP? Czy flaga na dachu waszego samochodu nie jest przypadkiem informacją, że poruszacie się statkiem?
Już 10 listopada (sobota) o g. 13 na Rynku Głównym w Krakowie rozpocznie się piknik wojskowy "Służymy Niepodległej". W programie - pokaz sprzętu wojskowego, degustacja wojskowej grochówki, koncert orkiestry wojskowej.
Po 1918 roku nie tylko Polska starała się zaznaczyć swoją niepodległość w architekturze. Równie ciekawe, a niekiedy zaskakujące założenia urbanistyczne i architektoniczne powstawały w całej Europie Środkowo-Wschodniej. Zręcznie i kompleksowo opowiada o nich nowa wystawa w Międzynarodowym Centrum Kultury.
Krakowscy sędziowie przygotowali film, w którym składają życzenia z okazji 100-lecia niepodległości.
100 listów napisanych przez uczniów do przyjaciela z przyszłości złożono w środę w kapsule czasu na Zamku Królewskim na Wawelu, by upamiętnić setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości.
Wychodząc z monarchii austro-węgierskiej, Kraków nie był nawet w pierwszej trójce największych polskich miast. Miał dopiero przed sobą karierę, jaką zrobił w ciągu następnych 100 lat. Rozmowa z prof. Jackiem Purchlą, historykiem sztuki i dziejów gospodarczych miast, krakowianistą.
I wojna światowa radykalnie zahamowała w miarę stabilny rozwój miasta. Bezpośrednie działania wojenne ominęły Kraków, ale straty i tak były dotkliwe.
Odzyskanie niepodległości przyniosło Krakowowi także pewne rozczarowania. Konsekwencją organizacji i budowy silnego państwa było oczywiste wzmocnienie wielowymiarowej roli stolicy. W ten sposób Kraków utracił na rzecz Warszawy doniosłą rolę duchowej stolicy Polski, pełnioną z powodzeniem w czasach zaborów.
Zjazd legionistów w 25. rocznicę wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej połączony z odsłonięciem nieistniejącego dziś pomnika Czynu Legionowego na Oleandrach był ostatnią państwową uroczystością międzywojennego Krakowa. Uświetniła ją wizyta Edwarda Rydza-Śmigłego, a pamiętne przemówienie naczelnego wodza z trybuny na Błoniach transmitowało Polskie Radio.
Po 1961 dniach okupacji nadszedł wreszcie styczeń 1945 r. W obliczu niesłabnącej ofensywy Armii Czerwonej załoga niemiecka w obawie przed okrążeniem zmuszona była w popłochu opuścić Kraków.
Kraków, podobnie jak cały kraj, zaczerpnął głębszy oddech dopiero pod koniec 1956 roku, kiedy nastąpiło apogeum tzw. odwilży, choć już w kwietniu ogłoszono amnestię przywracającą do normalnego życia tysiące ludzi brutalnie represjonowanych w ciągu poprzedniej dekady.
W lutym 1971 r. niepopularnego Domagałę zastąpił na stanowisku I sekretarza KW Józef Klasa, młodszy o pokolenie, wszechstronnie wykształcony dyplomata, były ambasador na Kubie. To z jego inicjatywy wiosną następnego roku Kraków odwiedził popularny wtedy Fidel Castro.
W wyniku porozumień Okrągłego Stołu rozpisane zostały pierwsze po części wolne (kontrakt z władzą dotyczył tylko Sejmu) wybory parlamentarne, przeprowadzone 4 czerwca 1989 roku. W Krakowie aż 83 proc. oddanych głosów (najwięcej w skali kraju) przypadło kandydatom Komitetu Obywatelskiego "Solidarność".
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.