W miejscu, w którym 80 lat temu w Oświęcimiu stała Wielka Synagoga, będzie park pamięci. Żadnych pomników, tylko drzewa i kopia żyrandola (wykonana w technologii 3D), który uratowano z synagogi - taki pomysł ma Muzeum Żydowskie w Oświęcimiu. Pomysł spodobał się mieszkańcom.
Doroczny Marsz Żywych - który gromadzi Żydów z całego świata, ale także Polaków - wyruszył po raz 28. spod bramy obozu Auschwitz. Trzykilometrową trasę do Birkenau - zwaną drogą śmierci - zdecydowało się pokonać około 10 tysięcy osób.
Jan Jarosz został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Tyle że z rodziną, która podczas II wojny światowej rzeczywiście ukrywała Żydów ze Stańkowej, łączy go tylko... zbieżne nazwisko. Jaroszowie domagają się wyjaśnień, a Kancelaria Prezydenta... podmienia treść laudacji na swojej stronie internetowej.
Już nie spotkamy go w Domu Klezmera przy ul. Szerokiej na krakowskim Kazimierzu, gdzie często przesiadywał. Nikomu już nie będzie tłumaczył, w czym tkwi sekret klezmerskiej muzyki towarzyszącej mu przez całe długie życie. Nie opowie o swojej młodości w ukochanych Przemyślanach. Nie wspomni więcej o dramatach, z którymi przyszło mu się mierzyć w nieludzkim czasie. Nie udzieli już żadnego wywiadu...
Zmarł kompozytor Leopold Kozłowski-Kleinman - kompozytor, dyrygent i pianista, nazywany "ostatnim klezmerem Galicji", honorowy obywatel Krakowa. W listopadzie ubiegłego roku obchodził setne urodziny.
Cykl ośmiu dyskusji oraz powiązanych materiałów multimedialnych obejmuje projekt, prowadzony przez Żydowskie Muzeum Galicja: "Nie)rozłączni. Trudne tematy w relacjach polsko-żydowskich".
Happening KOD, który odbył się w piątkowy wieczór na ul. Szerokiej na Kazimierzu, poświęcony był wydarzeniom Marca '68. Nie brakowało także odniesień do współczesności. - Nie zgadzamy się na politykę obecnego rządu, która prowokuje zachowania ksenofobiczne. Stowarzyszenia faszystowskie, które wychodzą na ulice, głoszą hasła rasistowskie i reprezentują mowę nienawiści, a rząd daje na to przyzwolenie. Stąd nasz protest - mówiła członkini KOD Małopolska.
Profesor teologii, arcybiskup senior archidiecezji gnieźnieńskiej Henryk Muszyński oraz muzealnik Adam Bartosz to tegoroczni laureaci Nagrody im. księdza Stanisława Musiała, przyznawanej osobom zasłużonym dla dialogu chrześcijańsko- i polsko-żydowskiego. Wręczono ją w piątek w sali obrad Rady Miasta Krakowa.
Zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa krakowska Fundacja im. Zygmunta Starego złożyła w piątek w Warszawie. Czytamy w nim m.in., że sekretarz stanu Mike Pompeo naciskał na przedstawicieli polskich władz podczas ostatniej międzynarodowej konferencji w Warszawie.
Burmistrz Wieliczki Artur Kozioł spotkał się w Izraelu z wieliczanami, ocalałymi z zagłady Żydów z Wieliczki i okolicznych miejscowości w 1942 roku: Marią Perlberger Shmuel oraz Urim Shmueli. Wręczył specjalne podziękowania za to, że są ambasadorami rodzinnej Wieliczki.
Teolog, biblista, prymas senior abp Henryk Muszyński oraz etnograf Adam Bartosz zostali tegorocznymi laureatami Nagrody im. ks. Stanisława Musiała, przyznawanej osobom zasłużonym dla dialogu chrześcijańsko- i polsko-żydowskiego. Nagroda zostanie wręczona 1 marca w Urzędzie Miasta Krakowa.
Skazany ze spalenie kukły Żyda na wrocławskim Rynku Piotr Rybak przyjedzie w niedzielę do Auschwitz. Wraz z innymi narodowcami zamierza zamanifestować pamięć o polskich ofiarach obozu zagłady.
Temat w nim tkwił zanim przyszedł na świat. Lecz, by ta książka powstała, ludzie z okładki musieli odejść. Napisze: "Teraz wiem o nich więcej, niż oni wiedzieli o sobie nawzajem".
Nie będę archiwizował dogorywania. Dlatego swój Kazimierz odkładam na półkę. Nie będę z tego powodu płakał. Rozmowa z Bogdanem Frymorgenem, dziennikarzem radiowym i fotografem.
- Najgorsza była pierwsza noc. Bałem się, że ktoś obrzuci go farbą, zabazgrze. Że miesiące naszych prac pójdą na marne, bo nie zamontowaliśmy oświetlenia. Ale zaraz potem pomyślałem sobie: gdyby ten pomnik został zniszczony, to świadczyłoby tylko o jednym: że przed nami jeszcze sporo do zrobienia.
Stary cmentarz wypełnia się modlitwami i płaczem, pobożni Żydzi gromadzą się tłumnie przy grobie rabina, wypisują na karteczkach prośby i wtykają je w szczeliny grobowca. Przed cmentarzem po datki wyciągają ręce żebracy - tak w maju 1931 roku reporter pisma "Światowid" opisywał obchodzony na krakowskim Kazimierzu "Dzień rabina Remu". Wspomniane przez niego miejsca - cmentarz, grób rabina, synagoga - istnieją do dziś. Za to twarze dawnych mieszkańców dzielnicy pozostały już tylko na archiwalnych fotografiach, takich jak te wykonane przez fotoreportera "Światowida". Popatrzcie na nich - na ludzi młodych i starych, uśmiechniętych i pogrążonych w modlitewnej zadumie.
Obaj moi bracia są rabinami. Moja siostra również jest bardzo ortodoksyjna. Z ich perspektywy, śpiewając, robię coś złego, grzesznego. Moja rodzina nigdy nie przyjdzie obejrzeć mojego koncertu. Rozmowa z Victorią Hanną, izraelską wokalistką.
Wybory samorządowe 2018 w Krakowie. "Polacy w Polsce zaczynają przeszkadzać Żydom jak Palestyńczycy w Palestynie", albo: "10 powodów, dla których broń jest lepsza od żony" - tak prezentuje się w mediach społecznościowych część kandydatów do rady miasta z listy Łukasza Gibały
Pisarz spotkał się z krakowskimi czytelnikami z okazji wydania książki "Sąsiedzi i inni", w której znalazły się jego najważniejsze teksty o Zagładzie
Poznali się na Festiwalu Kultury Żydowskiej. Potem robili razem rzeczy małe, ale ważne. Wreszcie założyli Wielokulturowy Kraków. Nauczą nas, że różnorodność jest dobra.
- Często słyszę pytanie: ilu Żydów jest w Polsce? Odpowiadam: wciąż szukam jednego, który by nim nie był - o relacjach polsko-żydowskich mówi Michael Traison, fundator nagrody dla Polaków ratujących żydowskie dziedzictwo.
Witraż "Okna Ardona" zobaczy każdy, kto wstąpi w progi Biblioteki Narodowej Izraela w Jerozolimie. Obok na tabliczce przeczyta, że autor tego dzieła Mordechaj Ardon urodził się w Polsce, w Tuchowie.
- Izraelczyk jest w oczach polskiej prawicy postacią jednoznacznie pozytywną. Dopóki nie okaże się, że jest Żydem - mówił w trakcie debaty "Polska prawica patrzy na Żydów" Stefan Sawicki, pracujący w komisji przyznającej tytuły Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
- To byli polscy obywatele, o których z różnych powodów zapomniano. Jeden z zamordowanych był świetnie zapowiadającym się narciarzem. Przez wiele lat trenowałem na torze kajakowym, nie wiedząc, że kilkadziesiąt metrów dalej znajduje się zbiorowa mogiła mieszkańców Krościenka - mówił Dariusz Popiela, kajakarz górski, olimpijczyk z Pekinu, inicjator upamiętnienia żydowskich mieszkańców miasteczka.
- Od początku lat 90. Żydów w Polsce nosi się na rękach. Miałam nadzieję, że skończy się to za rządów PiS. Niestety, nic takiego się nie stało - mówiła historyczka Ewa Kurek w trakcie czwartkowego spotkania w Krakowie.
Po publikacji książki "Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski" premier Mateusz Morawiecki rozważa zakończenie kadencji prof. Barbary Engelking, jednej z autorek opracowania, na stanowisku przewodniczącej Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej - dowiedziała się "Wyborcza".
Jeden z tomów publikacji "Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski" prawie w całości poświęcony jest Małopolsce. Przedstawia zagładę m.in. w powiatach bocheńskim, miechowskim i nowotarskim. To wstrząsająca lektura.
Przygotowana w Muzeum Galicja wystawa "Krew: łączy i dzieli" poświęcona została biologicznym cechom krwi oraz kulturowej historii tego życiodajnego płynu, ukazanej z perspektywy żydowskiej od czasów biblijnych po współczesność. Twórcy ekspozycji próbują odpowiedzieć na pytania: jak Żydzi definiowali siebie poprzez krew i jak za sprawą krwi definiowali ich inni?
Jest najlepszym ambasadorem swego rodzinnego miasta Wieliczki i polskości, w której tu wyrosła - mówił w piątek burmistrz Artur Kozioł, prezentując sylwetkę mieszkającej obecnie w Izraelu Marii Perlberger Shmuel. Okazją to spotkania była uroczystość wręczenia jej Odznaki Honorowej Królewskiego Górniczego Wolnego Miasta Wieliczka.
Prezydenci Polski i Izraela stanęli na czele czwartkowego Marszu Żywych, który gromadzi Żydów z całego świata, ale także Polaków. Wspólnie ruszyli w trzykilometrową trasę, zwaną drogą śmierci, prowadząc ponad 10 tysięcy osób.
Flagi na ulicach, podświetlone na biało-czerwono kładka Bernatka, estakada Lipska-Wielicka oraz Tauron Arena - tak Kraków uczcił Narodowy Dzień Pamięci Polaków Ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.
Już po raz szósty ulicami Krakowa przebiegnie Bieg Pamięci organizowany przez Muzeum Historyczne Krakowa. W tym roku bieg poświęcony jest 75. rocznicy likwidacji getta w Krakowie.
Żydzi reformowani proszą władze Krakowa o udostępnienie im budynku starej synagogi przy ul. Mostowej. Obecnie mieści się tam warsztat. Przewodniczący rady miasta Bogusław Kośmider uważa, że jeżeli tylko jest to formalnie możliwe, to miejsce kultu powinno wrócić do krakowskich Żydów.
Nie tylko ja zauważyłem, że coś odmieniło się w stosunku Julka do nas wszystkich. Było to aż nadto widoczne. Kilka tygodni później niespodziewanie gruchnęła wieść: Immergülckowie wyjechali! Wyjechali na zawsze!
Kraków nie miał swojego Dworca Gdańskiego. Nie żegnał swoich Żydów, bo ci wyjeżdżali po cichu, nie wiadomo czym, nie wiadomo kiedy.
Changik Oh pochodzi z Korei Południowej, Matina Caiafa to Greczynka, a Natalia Palshina przyjechała z Rosji - grupa tancerzy baletowych z całego świata chce na deskach Teatru Nowego Proxima pokazać dramat likwidacji krakowskiego getta.
Urszula Antosz-Rekucka, katechetka z Mszany Dolnej, odebrała w Krakowie Nagrodę im. Księdza Stanisława Musiała, przyznawaną za zasługi dla dialogu polsko-żydowskiego. Uroczystość zakłócił protest kombatantów, sprzeciwiających się wręczeniu takiego wyróżnienia księdzu Michałowi Czajkowskiemu.
- W państwie demokratycznym nie ma zgody na dekretowanie historii czy penalizację wyrażanych uczuć i myśli - pisze w liście otwartym dyrektor krakowskiego Festiwalu Kultury Żydowskiej Janusz Makuch. Ustawę o IPN uznaje za "złą" i zarzuca władzy brak rzetelnych konsultacji w jej sprawie.
Znana z radykalnych wystąpień urzędniczka przyłączyła się do nagonki na władze muzeum.
Zorganizowaliśmy ponad 400 spotkań z polskimi Sprawiedliwymi, ocalonymi z Holocaustu, polskimi więźniami politycznymi, którzy przeżyli obozy koncentracyjne. Czy mam ich teraz prosić, żeby unikali "pewnych tematów"? - mówi Jakub Nowakowski, dyrektor Żydowskiego Muzeum Galicja.
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
